sábado, 30 de novembro de 2013

O obxectivo

Foto: George Hodan
Hai tempo, un coñecido díxome que lera o meu ata hoxe único libro en solitario publicado. El soubera había moi pouco que eu escribía, e soubérao por un terceiro, que á súa vez o soubera por un cuarto. E é que eu tiña e teño reticencia a falar dun libro co que xa non me identifico demasiado, pois foi escrito hai máis de 10 anos, e quen non ten cambiado nese tempo? En fin. O conto foi que el foino buscar á biblioteca pública. E leuno. E logo veume dar a súa opinión.
Das súas impresións sobre a lectura, lembro sobre todo algo que dixo: que se escarallou coa risa lendo o meu libro. Este coñecido é desa clase de persoas que falan sempre co mesmo ton, e por enriba, dáselle a retranca coma á burra os peidos, que diría Bieito Iglesias. Polo tanto, era difícil distinguir con que intención o dicía.
Non é raro que por aquí, cando alguén afirma ter escachado a rir por por das palabras, ideas, actos, etcétera doutra persoa, a afirmación leve implícito un significado despectivo. Semella coidarse que o que produce risa é algo cativo, indigno, desprezable. Non afondarei na causa desta identificación, pero deixarémolo en que o amor propio aceso ten moita culpa destes males.
Eu sorrín cando o meu coñecido me dixo iso. Sen saber ben, como dixen, o que el pretendía dicir con aquilo. Aquel feixe de relatos foron escritos, entre outras cousas, para iso: para ser un carnaval contra a solemnidade. Se alguén os atopou graciosos, alá el coa maneira en que entendeu esa hilaridade. Para min, supón un obxectivo cumprido. Que xa é moito. E non é algo do que poidan presumir moitos, aventuro. Sen temor a erro.

martes, 26 de novembro de 2013

O conciliábulo

Foto: George GrimmHowell

Foron chegando a contagotas desde tódolos puntos da comunidade, en particular da metade occidental. O menor tería corenta e poucos anos; coma os da súa idade, vestía dun xeito lixeiramente informal, con cazadora de coiro no sitio de abrigo de botóns e palestina no sitio de bufanda; a súa barba de días incluso tiña un aire máis anuncio de moda home ca de persoeiro de despacho. E sen embargo, non lograba afastar aquela sensación de adustez, aquel certo olor a pechado común da súa presencia.
Cearon no comedor da casa de turismo rural, que viña sendo un pazo restaurado cunha aira ampla e unhas poucas mazairas estradas por ela. O café xa o tomaron noutra sala, algo meirande, en ocasións empregada por grupos de homes de negocio para tecer as súas alianzas e limar as súas asperezas, como soe dicirse.
Estoutros homes non eran empresarios. A meirande parte eran profesores universitarios, outros poucos eran funcionarios, outros poucos, os menos, xornalistas, e o resto eran ex profesores, ex funcionarios ou ex xornalistas. Sentaron todos arredor daquela mesa oblonga, longuísima, de madeira de caoba e superficie escintilante. Un deles ergueuse e tomou a palabra:
-Temos que paralo. Hai que deter isto, sen demora. A nosa literatura está a degradarse. Os novos autores sinxelamente non amosan o debido respecto ás vellas influencias. Mexan por Joyce e cagan por Flaubert. Empregan a Kafka para encubrir a súa mediocridade e a Dos Passos como pretexto para trapalladas infames. Non podemos consentilo.
-Eu xa movín fíos para que, se isto sigue así, empecen a borralos dos premios literarios -comentou outro, desde o extremo oposto da mesa.
-Eu os meus para que lles vaian deixando de admitir manuscritos nas editoras máis puxantes -dixo outro, desde o centro.
-Eu os meus para que os enchoupen en brea e os emplumen nas seccións de crítica literaria -dixo un terceiro, sentado fronte ó segundo.
-Eu os meus para que, se é que chegan a publicar, non os recomenden no ensino -dixo un cuarto, a carón do que tomara a palabra en primeiro lugar, que aprobou cun cabeceo severo, enérxico, e engadiu:
-Iso é. Forza, compañeiros. Temos que forzalo. E conseguirémolo: Devolverémolo todo ó tempo que nunca se debeu ter abandonado.

venres, 22 de novembro de 2013

Acordar

Foto: George Hodan
Non soubo ben como aconteceu, pero de súpeto atopouse alí deitado, envolto nunha capa de tecido basto que lle daba proído en todo o corpo, no medio dunha enorme chaira de area, debaixo dun ceo da cor do viño augado. Un vento cortante chiaba ó pasar entre os catro penedos que lle valían de refuxio. Ergueuse. A xulgar pola luz, debía estar amencendo. Refregou a man dereita contra o ombro contrario, que notaba dorido. Decatouse de que tanto aquela man grande e avultada coma un molete de pan, coma aquel corpo musculoso e guedelludo, non eran os seus. Non, polo menos, os que coñecía.
Na súa indumentaria, se podía incluírse nela, o único que semellaba novo era a espada, de dous dedos de groso e preto de medio e medio de longo. Acordara con ela entre os brazos, coa friaxe do aceiro contra a pel. A vaíña penduraba dun cinto de coiro que se diría acabado de arrincar do animal. Volveuna cara un lado e cara o outro. Observou o seu reflexo na folla de dobre gume, relucente e impoluta. Á faciana que alí viu faltábanlle os lentes grosos e os catro peliños debaixo do nariz, e sobrábanlle a metade de anchura e máis o nariz plano de boxeador e os pómulos marcados. As guedellas da cor do chapapote case lle cubrían por enteiro os ollos profundamente fríos e azuis, moi distintos dos vulgarmente castaños que lembraba. Vagamente.
Porque o único que era quen de lembrar nidiamente era aqueloutra vida de miseria e perigo permanentes. E sen embargo, non era esta tan diferente da outra, da que só lle chegaban diminutas faíscas de memoria. En ámbolos dous casos, era un ninguén. No século 21 tiña o seu computador; naquela época, probablemente precristiá, a súa espada. E en ningunha das dúas tiña muller, nin verdadeiros amigos, nin sentido o que ata entón levaba feito, nin futuro o único que sabía facer e faría.
Abandonou o agocho e espreguizouse, boquexando coma un lobo. Un sol dunha cor estrañamente verde xurdía aló, lonxe, por tras dos outeiros baixos. Envaiñou a espada. E daquela bateu de fuciños cunha certeza definitiva: Poida que a súa existencia, nun tempo ou noutro, carecera dun propósito. Mais naquel dispoñía dunha vantaxe: a de coñecer de antemán os resortes que movían o seu mundo sen leis nin excesivas complicacións alén da supervivencia.
-Son especialista na obra de Robert E. Howard, mamalóns –dixo en voz alta, contra o vento, cunha voz coma o rosmar dun can que, naquel momento, tampouco recoñeceu.

martes, 19 de novembro de 2013

Soldado eléctrico

Foto: Anna Langova
Aquí estou, outro día na fronte de combate. A meirande parte dos meus compañeiros de armas son desempregados, coma min. Vimos todos da mesma cidade. Eles non deixan de laiarse de que os teñan obrigado a vir meter tiros a esta guerra. Din que se aínda lles deran un traballo civil, pagaba a pena, pero esta argallada si que non. Adoitan falar do tipo de vida que levarían de non teren sido chamados. Os máis deles había pouco que perderan o emprego. Tiñan pensado “tomar a cousa con calma”; así o dicían. Eu escoitábaos falar da vida que desexarían levar: erguerse a media mañá, quedar para tomar un café con algún amigo, ler revistas no sofá, falar e falar por teléfono, ir de discotecas ou verbenas algunha que outra vez, durmir e volta a empezar... Probablemente estea equivocado, así e todo, e non sexan persoas netamente pasivas. Mais, polo menos para min, na cidade da que veño só podía un aspirar a perder satisfactoriamente o tempo. Dito sen acritude. Era un lugar no que apenas había que facer. As opcións reducíanse a dúas: ben pasar as tardes nos bares a beber máis por estar alí ca por sede, ata ser tan coñecido como aborrecido por aquela xente coa que era imposible amigar, de tan desconfiada cos que non son coma ela, e por aquelas mulleres frías e despectivas que non semellaban capaces de querer a ninguén, ou ben non saír da casa e deitarse sempre demasiado cedo e desfacer e suar a cama toda sen dar prendido no sono.
O caso é que eu estou aquí por propia vontade. Cando falo con algún compañeiro, é incapaz de comprendelo. Tómame por burriño. Non ve que estou aquí porque a enfermidade que máis me dana é a inactividade. De non me ter presentado voluntario, seguiría a percorrer canso as mesmas rúas, un e outro deses días noxentos nos que vai sol e zoa o vento, nos que ferves coa calor se vistes a chaqueta e che entran calafríos se a quitas. Seguiría ata desfacer os nervios e ser incapaz de acougar un segundo. A partir dese punto, a miña vida xa non había poder chamarse tal. Cadáver adiado.
Aquí, coas balas asubiando preto, éche outro conto. Un renacer. A civilización reprime o instinto. En troques, no medio do caos, cun fusil de asalto na man e o perigo ó axexo, é coma se me posuíra un espírito da natureza. Volveume a forza, esa forza, cando coidara que xamais o faría. Volveu e non marcha cada dous por tres, coma antes. Érgome cada mañá non ben abro os ollos, galgo valados de tres metros dun chouto, percorro quilómetros a pé, teña a barriga máis ou menos chea, e o camiño xamais me cansa. Xa non boto o tempo pendente de cada pequeno ruído nin de cada dor xorda do meu corpo. Nin un pensamento de desalento atravesa a miña mente. Todo, mesmo os detalles máis pequenos, me parece novo cada día. Son cento por cento electricidade.

venres, 15 de novembro de 2013

Dúas persoas comúns

Foto: Vinicius de Carvalho Venâncio
Era un deses homes que, por algunha razón, resultaban pouco fiables a ollos da meirande parte das mulleres que se cruzaban no seu camiño. As moi poucas que algunha vez amosaran un indicio de interese por el, ou ben desistían ó coñecelo máis en profundidade, ou ben non eran do seu agrado (adoitaba resultar en principio aceptable para moitas mulleres desesperadas, rara vez atractivas para o seu gusto), ou ben as vía un día para perdelas de vista para sempre. O seu carácter, costumes, incluso a súa profesión, eran do máis habitual. En teoría, non existía un motivo para ese rexeitamento persistente. Debera ter atopado, sequera, alguén igual de común ca el. Pero non.
O instinto puxante levouno a xuntar unha importante cantidade de diñeiro e contratar os servizos dunha profesional para unha noite. Por un mes do seu soldo, supoñía que o investimento debera pagar a pena. Nos primeiros momentos de exaltación, imaxinouna non perfecta, pero si sorprendente.
Ela resultou ser sorprendente, mais non nese sentido. Era unha muller absolutamente común. Unha muller coma el. A necesidade debía tela empurrado a aquilo.
Non quixo preguntarlle nada sobre a súa vida privada, aínda que a imaxinou cun marido que non sabía nada do seu traballo e un par de fillos. Iso si, esquecida xa a pulsión fisiolóxica, quixo falar con ela. Saber por que tivera que tela atopado alí. Así llo dixo. Contoulle a súa vida, a súa falta de sorte, a súa incomprensión do que lle acontecía.
Ó remate, decatouse do espantada que estaba ela. E de que metera, por precaución, a man dereita debaixo do colchón en canto el se lle achegara moito.
-Que che ocorre?
-Non fagas coma quen comigo.
-A que te refires?
-Está moi claro. Viñeches roubar? Se é iso, escusas facelo. O negocio anda mal.
-De que falas?
-Que non fagas o inocente. Ti tes que tramar algo. Es demasiado normal.

luns, 11 de novembro de 2013

Selo de calidade

Foto: George Hodan
Nunca gustara do café irlandés, e así e todo sempre se sentira obrigado a tomalo, do mesmo xeito que moitos avogados odiarían a linguaxe do gremio mais continuarían a empregala: como selo de calidade. Este tipo de particularidades distanciábano do estereotipo. Quería atribuírlle certo imán nefasto, anulador mental, ó estereotipo. Coidaba que parte dos trunfos da súa vida azarosa os debía a esta diferenza.
Seguía axexando á camareira desde o reservado do pub baleiro. Comportárase de forma estraña desde que el entrara pola porta, cousa que facía unha ou dúas veces por semana se pasaba por aquela cidade na súa ruta rotatoria de fuxida permanente. Outra das súas características distintivas era a súa querenza polos costumes, polo previsible.
Ó volver de mexar, sorprendéraa falando por teléfono. Ela cortara ás présas e dera a volta para atender unha cafeteira na que non se estaba a preparar nada. Déralle algo de pena vela actuar así. Mentres a nena conservaba a dignidade, resultáballe erótica coma ben poucas.
O café prestoulle menos do habitual. Suábanlle as palmas das mans. Non deixaba de ollar a cada pouco a través da vidreira, á camareira, pola vidreira outra vez, á camareira outra vez. Sabía ben o único que podía facer, así que non se explicaba aquel nerviosismo.
Os dous policías entraron no pub ós vinte minutos da chamada telefónica. Xa non lle quedaba café nin whisky na copa alta, nin era capaz de finxir ler no xornal. Ergueuse co seu aire de falsa tranquilidade estándar e foi cara a barra. Os policías estaban alí de parola. Se tivera reparado na lenda dos seus impermeables (“POLICÍA LOCAL”) non vería tan infrecuente que tomaran cócteles estando de servizo. Parouse á beira deles e pousou na barra un par de moedas. A camareira veu e apañounas con aceno tenso.
“Será o último que cobres de min, puta noxenta”, murmuroulle el. Ela abriu moito os ollos. Os policías non aparentaron ter oído nada, nin sequera reparar na súa presenza. Velaí o sinal definitivo: viñan por el.
Botouse fóra do pub, ó aire lenemente fresco do comezo da noite outoniza. Afastouse uns pasos á dereita da entrada, lonxe da vidreira, calmo, seguro. “Deixade de meterlle os fociños na espeteira a esa prea e vide por min dunha vez, que non son dos que escapan”, pensou. Meteu a man no peto interior da zamarra, demasiado calorosa para aquel tempo.
Notou o metal, máis duro ca frío, contra a caluga.
-Imos ir andando un á par do outro –dixo unha voz coñecida ás súas costas-, coma dous compadres.
A pistola abandonou a súa caluga e apoiouse contra o seu ril esquerdo.
-Ti fai coma se nada –engadiu a voz-. Porque somos compadres, verdade?

xoves, 7 de novembro de 2013

O xogo

Foto: George Hodan
Na noitiña invernal, o home atravesaba cunha calma infrecuente nun urbanita a praza practicamente deserta. Viña de mercar unha presa de castañas asadas envurulladas en papel de xornal, que lle quentaban o peto do chaquetón algo gastado. Non tiña nada demasiado importante que facer aquela noite, como tampouco o tería ó día seguinte. En quen non acadou o Nirvana, iso implica ser moi rico ou moi pobre. El estaba máis preto disto último; concretamente no nivel no que a carencia perde a meirande parte da súa capacidade de xerar infelicidade.
A nena xitana, probablemente europea do leste, viñera tras del desde o centro da praza. Antes, estivera alí, simplemente, dando couces ás pedriñas e brincando cos cans da xente que pasaba. El xa a vira ó lonxe. Ninguén máis semellaba prestarlle atención, se non era para axotala de malas maneiras; un par de anciáns ergueron os paraugas pechados amagando con baterlle cos puños. Agora non facía nada de particular, non amosaba unha intención definida. Só ía andando detrás del.
En canto se decatou, el parou e fíxolle un aceno amplo co brazo, convidándoa a pasar diante. Ela ficou moi quieta, sen mover un músculo, coa ollada perdida. A el lembroulle un can de caza, cando venta unha peza e tensa o corpo enteiro indicando na dirección da que procede o rastro. Reiniciou a marcha, e ela canda el. Un sorriso divertido curvaba os beizos do home. De alí a cen metros, parou outra vez e repetiu o aceno. Ela reaccionou do mesmo xeito ca antes: converteuse nunha estatua de menos de metro e medio.
Aínda xogaron a este xogo durante un anaco. Na última parada, el quitou do peto o vurullo de papel, abriuno e púxoo debaixo do nariz da nena-estatua. O arrecendo ás castañas asadas era aínda intenso. A nena resistiu a tentación por pouco tempo. Botaron a andar xuntos. Ela comeu a metade das castañas.
Pasaron por diante dunha igrexa. Á porta había unha xitana tirando a vella, de saia longa e pano na cabeza. A nena díxolle a el, con acento eslavo, que agardara alí e foi correndo cara ela. Falaron algo as dúas e entraron na igrexa. A nena saíu, soa, ós poucos minutos. Veu onde estaba el con algo na man. Amosoullo: unha chave da consigna dun supermercado. A nena indicoulle onde estaba o supermercado, bicoulle a man e fuxiu á carreira.
El, por curiosidade, foi a aquel supermercado. Chegou a última hora, cando estaban a piques de pechar. O armario era o número 9. Despechouno. Dentro había un sobre, moi sobado e lixado, coma se tivera caído na lama. Retirou a goma elástica que cinguía o seu contido. Dentro había 450 euros. Volveu o sobre por tódolos lados. Na cara frontal, distinguíase a medias a cabeceira da empresa na que traballara ata había cinco meses. Entón lembrou que, había seis, perdera un sobre con 450 euros destinados ó pago do aluguer do seu pequeno piso no casco antigo.
Volveu ver algunha que outra vez aquela nena, case sempre preto dunha igrexa. A xente seguía sen ter para ela un detalle de bondade. Nin sequera un sorriso divertido, nin unha castaña asada. E o caso é que, polo aceno a cada punto máis aborrecido, coñecíase que a nena era amiga de repartir chaves.

luns, 4 de novembro de 2013

Ás escuras

Foto: Lucrecia Beatrice
O home longueirucho trataba de disimular dentro do traxe unha barrigola de non ter andado máis de cincocentos metros seguidos en anos, igual que disimulaba o paso deses anos tinguindo o cabelo de negro intenso e peiteándoo cara atrás con fixador. O seu aceno agre era imposible de disimular.
-Por que? Pode explicarmo? –non suplicaba. Trataba de ser tan agresivo coma persuasivo, sen acadar isto último.
O outro home revolvíase todo o tempo na butaca carísima, dando cos xeonllos na beira da mesa carísima, no fondo daquel café para clientela moi exclusiva; “exclusivo”, era a palabra. Non estaba no seu ambiente. Devecía por subir no seu catro por catro e volver á súa casiña, a corenta quilómetros da cidade, entre a serra e unha estrada local con tantas curvas coma un cubo de lampreas.
-Agradézollelo, mais non é o que desexo –replicou suavemente.
-Lémbrolle que falamos do Premio Luminaria –atacou outra volta o longueirucho-. O máis prestixioso do país e da Latinoamérica hispana.
-Non o dubido.
-Non me respondeu. Parécelle pouco? Se ese é o problema, podemos engadir á dotación do premio, de por si abondosa, un adianto de, poñamos, outros 300.000.
-Si que lle respondín, e non, ese non é o problema. Non lles desprezo nada. É que non me interesa en absoluto.
O home longueirucho recostouse na cadeira e tomou aire.
-Sabemos que o premio non ten boa reputación en certos círculos. Son unha minoría que critica sen fundamento. Non comprenden a realidade da industria editorial… Pero iso: son os menos. A meirande parte dos escritores matarían polo Luminaria, e para case todo lector é garantía de calidade.
-Non dubido que pensen así.
O longueirucho agardou por unha continuación, que non chegou. Intentou tomalo con humor.
-O seu axente asegurárame que era vostede máis tratable en persoa.
-E coido selo.
O longueirucho pulsou a opción da coacción sentimental.
-Non agardaba de vostede esta actitude tan pouco intelixente.
-Coñéceme pouco. E iso último é discutible.
O longueirucho botou en falta o tabaco do que se estaba a quitar. Se o Presidente estivera presente, estaría a considerar seriamente despedilo. E todo por causa daquel progre que de súpeto se cría sinalado polo dedo da Nai Natureza e bendicido por Buda. Pensou que tal vez cunha franqueza contundente lograra facerlle baixar a garda.
-Moi ben. Si, no premio a plica gañadora vén aberta e marcada. E que? Vaime dicir que está escandalizado? Non leva corenta anos no oficio? Aínda vai ser que, se agora se pode permitir a vida sen estreitezas que leva, foi por un boleto de lotería.
O escritor negou mansamente coa cabeza.
-Pois por que non pode baixar do seu reduto unha vez máis?
-É ben doado. Porque teño todo o dereito a non facelo.
O longueirucho riu con sorna, sen decatarse.
-Ai si? E de onde lle veu ese dereito?
-Merqueino.
O longueirucho ficou coma se viñera de levar unha labazada.
-Merquei o meu dereito a prescindir de luminarias. A ficar ás escuras.