luns, 24 de novembro de 2014

Vidas sen primavera


Foto: Lilla Frerichs


Lembrei onte, e púxena no Twitter, certa frase de Conan El Bárbaro, o filme de John Milius de comezos dos 80, cando están Conan (Arnold Schwarzenegger) e máis Subotai (Gerry López) conversando mentres se dispoñen para a batalla contra as hostes de Thulsa Doom (un James Earl Jones maxestoso). Devalan na posibilidade dunha vida convencional, ben distinta da que levan, errante e azarosa, de latrocinio e loita pola supervivencia espada en man. Segundo o guión do escritor Louis Sprague De Camp, Conan négaa, melancólico: “Nunca haberá primavera para nós; só o vento que trae olor a fresco antes da tormenta”. Na pista de audio castelán da edición en DVD da Fox aparece inserida nun fragmento en versión orixinal subtitulada, polo que é de supoñer que os espectadores que acudiron daquela á estrea nos cines de España non a coñeceron. Paréceme un erro maior por parte dos autores da montaxe española. Esa conversa, esa frase precisamente, xamais poden faltar na metraxe.
Aquel filme estaba ambientado nunha época remota e nun lugar inexistente. E, con todo, amosa unha coincidencia coa época presente neste país: tamén aquí hai moita xente sen perspectivas de primavera. Non creo que sexan precisos moitos exemplos. Por poñer un recente, os pacientes do futuro e incompleto servizo de Radioterapia do hospital Lucus Augusti que ficarán sen atender alí, porque a Xunta decidiu que priman números sobre persoas e, polo tanto, mellor unha casa sen tellado ca ningunha, e outro clásico, coma o limbo no que están os desempregados de longa duración de entre 30 e 45 anos, para os que non hai previsto plan ningún de rescate por parte do Estado.
Aí remata toda semellanza. Isto non é a Hiboria de Conan. Deste lado da pantalla (ou da páxina) algúns que afirman vivir sen primavera, e non falo de escuros políticos nin especuladores, quérennos vender que a vida así é algo necesario, incluso estimulante, mentres nos incitan a emprender no baleiro. Cando non ten nada de poético, nin remata rápido e sen dor. Non, se algún día foi factible, hoxe é a cada punto máis difícil vivir sen primavera. Porque, rematados os créditos finais, aínda estamos aquí. E é tremendamente excitante saír de viaxe sen diñeiro, sempre que teñas onde volver.

mércores, 19 de novembro de 2014

Veciñanzas e parcelas


Foto: Janette Fuller



Cito tres puntos sen aparente relación:
A) A primeira vez que fun á aldea materna, un fato de casiñas cun censo duns vinte habitantes hai vinte anos, sorprendeume a súa disposición. Non debera, xa o saberedes se coñecedes o rural galego, pero é un detalle significativo. E é que o que vin foi un mal etiquetado coma “centro urbano” con cinco ou seis casas arremuiñadas en torno a unha igrexa da época carlista e, o resto, unha casa seiscentos metros máis aló, outra dous quilómetros máis aló da primeira, outra quilómetro e medio máis aló da segunda, etcétera. Como digo, non é raro, todo o contrario. A min chamoume a atención, iso si, afeito como estaba ó relato das lembranzas de meu avó e de miña nai sobre como era todo antes, sobre o unidos que eran os veciños no tempo no que as mallas eran algo máis ca un evento exótico do que os organizadores aspiran todo máis a que veñan as cámaras da TVG. Esas cousas. Daquela, eu era pequeno e ignorante de que a incongruencia non é só propia do ser humano adulto, senón a súa filosofía de vida.
B) Xa tería tempo de comprobalo, por exemplo, no feito inexplicable de que en Galicia non exista un grupo potente de produción láctea (non é tema secundario para a economía do país, precisamente), porque un granxeiro galego polo común deixaríase cortar un brazo antes de aceptar asociarse co veciño, e se este decide A, aquel decidiría sen pensalo nin moito nin pouco e xa fora un contrato co diaño, B.
C) Leo que a desintegración (non gusto da palabra de moda para definir o fenómeno, “atomización”) da esquerda galega sigue o seu curso. Era demasiado boa para ser certa a paralización do proceso nestes anos. Diferencias de parella. As cousas pequenas son as que fan a vida, é sabido. O malo para eles é que a parella veciña, coa que compiten por unha parcela, ou ten un conselleiro matrimonial de primeira, ou sabe establecer unha orde de prioridades. E mentres o cónxuxe que debe abandonar o domicilio familiar recibe do outro unha chuvia de roupa engurrada e insultos, estoutra parella feliz ri deles e brinda con champán á outra banda da rúa. 
Tres puntos sen relación aparente, digo.

luns, 10 de novembro de 2014

O discurso B



Foto: Lynn Greyling


María Piñeiro, nun seu artigo recente de El Portalón, na contracapa de El Progreso dos sábados, discrepa da opinión de certas mulleres, internautas unhas e actrices ou modelos outras, que afirman que o feminismo é hoxe innecesario en países “desenvolvidos”. Discrepo eu tamén. Algunhas desas famosas afirman non ser feministas porque “non odian ós homes”, algo que deixa descolocada á autora. O caso é que, aparte do temerario de atribuír porque si transcendencia e tino ás opinións de internautas e xente da farándula, non atina ela a diferenciar os distintos discursos feministas.
Na loita contra a segregación racial nos Estados Unidos, estaban como os máis representativos os Martin Luther King e mailos Malcolm X. En teoría, ámbolos dous defendían o mesmo; na práctica, diferían as maneiras de entender a cousa, polos menos de porta cara fóra. Os Luther King querían mesturar fichas negras e brancas, ningunha mellor nin peor cá outra, mentres que os Malcolm X pretendían que os que antes foran reis ou raíñas (ou mesmo os fillos destes, coidado) pasaran a ser peóns, e viceversa. Malia que Luther King é hoxe, penso que con xustiza, a icona da causa, daquela seguramente fora considerado por máis dun un apoucado (un pouco coma aquí, no tema linguístico-identitario, Ramón Piñeiro con respecto a case tódolos demais) e os métodos de coitelo na man do segundo fixeron furor entre grande parte da comunidade negra concienciada e aínda entre algúns brancos con sentimento colectivo de culpa e devezos sadomasoquistas ocultos.
Expliquei o anterior polo seguinte: María Piñeiro alude ó feminismo que reclama igualdade de dereitos e oportunidades, en particular laborais, pensando na chamada conciliación. Iso é parte do discurso A do feminismo, que sería o lado Luther King da cuestión: un discurso racional e irrefutable. Ignora ela, imaxino, a existencia dun discurso B, desautorizado, por veces de xeito furibundo, por algunhas partidarias do A, pero existente así e todo. E cunha capacidade nada desprezable de penetración social. Este discurso B, condescendente e irónico, viría dicir, na súa versión moderada, que a muller debe contentarse coa igualdade por non xerar inimizades, malia ser claramente superior. A súa versión heavy está presente nesas enquisas e estudios que suxiren que o mundo estaría mellor en mans femininas, por unhas supostas meirandes habilidades e intelixencias e máis certeiras intuicións. Este discurso B, en sentido amplo, é o típico dos chistes sobre mulleres que dubidan á hora de escoller mascota entre dous animais baballóns que lles rillan a roupa interior: un home ou un can, inclinándose por sentido común por este último, máis cariñoso e menos noxento. A María Piñeiro sorprenderíalle saber canta xente dá validez, coa lingua grande ou coa pequena, a semellante imbecilidade. Debe ter presente que o discurso A ten difícil cabida nunha conversa de café, por solemne e agre. En cambio, o discurso B está como elemento habitual no cinema para consumo de masas; un exemplo entre un millón: en Jeepers Creepers, na escena na que o mozo, preocupado, insiste en que volvan á casa abandonada para comprobar se o corpo ensanguentado envolto nunha saba que o monstro botou por unha tubaxe pode ser o dunha persoa viva, súa irmá négase, airada e aterrorizada, e espétalle un: “Por iso as mozas somos máis listas!”. O probable é que esas famosas que din rexeitar o feminismo, estean en realidade a pensar neste discurso B. Vergoña allea.
No instituto guai estilo USA da vida, a sensatez sempre foi ese alumno friqui e feíño e torpe cun prodixio por cerebro, do que as animadoras rin agarimosamente en brazos dos pailáns atléticos do equipo de fútbol, que non baten co nariz ás apalpadas pero teñen coche e son populares.