martes, 24 de marzo de 2015

O pitillo á porta

Foto: Steve Gardner

Hai anos asistín a un curso para desempregados. Era unha carallada para a que en teoría estou formado, algo sobre financiación empresarial. Nada. O mellor era a xente. Seis horas diarias en horario vespertino pechados xuntos a aturar unha crónica troiana soporífera no mellor dos casos e demencial se entrabas nela a fondo deixa moito tempo para todo o demais, que é o que queda ó final, e non a contabilidade analítica ou as previsións de tesourería. 
O conto é que había uns módulos estándar para tódolos cursos, e un deles era o de Igualdade de xénero. A profesora fora a mesma dun curso anterior. Segundo me vira alí sentado mandárame á casa: segundo as normas, considerábase que eu tiña validado o módulo. Non podo dicir que me entristecera. A outra vez, aquela individua botara douscentos cincuenta minutos de soliloquio. Literal: non permitía meter baza. Se cadra era coma Margaret Thatcher segundo Meryl Streep e alzaba a voz se temía ser interrompida. Ó remate da oratoria estrañárase do pouco faladores que eramos. Ninguén dixo nada tampouco.
Houbera algo máis do que se estrañara. Disque viñera de impartir o mesmo módulo na aula do lado e ficara impactada pola hostilidade recibida. Se lles dixo ós alumnos daquel curso o mesmo que a nós, non era moi perspicaz. O seu discurso podía resumirse en que tódolos problemas e defectos das mulleres teñen a súa orixe no patriarcado e en que tódolos homes son uns privilexiados inconscientes e insensibles. Un compañeiro intentou varias veces razoar con ela, aclararlle racionalmente por que acontecera aquilo que ela non se explicaba. A reacción da profesora fora negar, enrabechada, negalo todo. Sorprendeume aquela muller, a súa simple existencia. Ata entón coidaba imposible que os clichés fabricados na barra dun bar por puteiros fumadores de Ducados puidera materializarse en carne con semellante precisión.
Pero deberiades ver o alumnado do outro curso para entendelo. Nós cruzabámonos con eles á volta da pausa do café. Eran homes de cincuenta ou sesenta anos, cabelos branqueados, faccións marcadas polos regos e calzado barato; daban os bos días con voz rouca coidadosamente amable. Diríase que sentían estar a estorbar todo o tempo. E non, que habían estorbar. Limitábanse a fumar o pitillo á beira da porta automática mentres ollaban a rúa coa languidez do convicto a cadea perpetua que olla o mar desde unha prisión flotante. Non se movían a engano. Sabían que para eles aquela era a última parada antes do matadoiro.
Deles non volvín saber máis. Dela, só que adoita ir armar boureo á bancada do Pavillón dos Deportes cando xoga o Breogán, segundo un meu amigo seareiro que fixo o curso canda min. Cando menos, digo eu, aínda bo é que estea onde fai falta. Que empregue esa enerxía para o ben.

mércores, 18 de marzo de 2015

Un universo paralelo no noroeste



Debe ter a súa parte de realidade esa hipótese da ficción científica que suxire a existencia de mundos paralelos que en ocasións inciden no (chamémoslle) presente, polo común virándoo todo co de diante cara atrás. Se disque nos arredores das Illas Bermudas hai un triángulo devorador do que se lle bote con tal que se mova sobre a superficie da auga, na provincia de Lugo debemos ter unha especie de vórtice impalpable que torna absurdo todo canto pasa a través del, o moi carallán.
Exemplos hainos a centos e témome que non faltarán, polo que nos remitiremos á actualidade:
O outro día, Ángel Fernández Somoza, lector de El Progreso, explicaba nunha carta ó director un suceso non direi curioso, senón directamente putañeiro:
Unha veciña de Guitiriz vai á Consellería de Medio Rural por ver de mudar o xeito de explotación das súas fincas. Respóndenlle que é imposible. Esas fincas están a recibir unha subvención da Política Agraria Común, a PAC, moi famosa ela ultimamente.
A muller non sabe nada de tal subvención. Na vida a cobrou. Dinlle que alí consta o contrario desde o ano 2010. Ela di que, se xa que é así, lle aclaren quen anda a cobrar polas súas fincas. O funcionario responde que para iso terá que acreditar ser a propietaria delas. Ela pregúntalle como fixo logo a persoa que solicitou a subvención. Resulta que, para solicitar a subvención, non se esixe acreditación ningunha de propiedade; abonda con dar a referencia das parcelas e vai que chuta. En troques, á verdadeira propietaria esixíuselle certificación do Catastro e máis do Concello por cada unha delas se quería saber quen estaba a tirar rédito do seu.
Para remate desta situación mátame camión total, e despois de que a muller deixara probado que as fincas eran súas, a Consellería negouse a pagarlle o importe da subvención desde o 2010 ata agora, porque xa se pagara. Ó outro, si: ó impostor. Que si, que o era, pero vaia, que xa se pagou e non hai que lle facer.
Imaxino a expresión do funcionario que a atendeu. Xógome un par de entradas de cine de prezo ordinario a que ficou impávido. Se acaso cun sorriso artificial, indiferente en aparencia ó completo despropósito do que estaba a ser cómplice. Aínda mirando para a muller coma se a guillada fora ela, pobriña. Tamén, miña señora, adoece vostede por nada. Mire pola ventá. Vostede atenda. Mire o día. Mire. Tanto sol. Tanto azul. E vostede de fumes. 
O funcionariado aquí sempre me pareceu un enigma, algo tan incrible coma o propio caso. Comungan co inefable, coa inversión do sentido e da lóxica, coma quen interpreta unha obra teatral sen libreto. Cal pode ser a relación entre eles e máis ese chamémoslle vórtice ou triángulo que conecta este mundo lucense con esoutro paralelo? Serán eles ese vórtice ou triángulo? Ou foron engulidos e reprogramados por el? A resposta, á mesma bat-hora, na mesma bat-canle.

mércores, 11 de marzo de 2015

O chispazo de ron no café

Foto: Michael Drummond


Morreu Francisco Cacharro Pardo, “Cacharro” sen máis para tódolos que non pisaban con frecuencia os despachos do pazo de San Marcos, e “o cacharro das esmolas” para Xosé Manuel Beiras, no seu día, creo lembrar. Entre a moi previsible remesa de semblanzas laudatorias ou só necrolóxicas, dicía Xosé Ramón Gómez Besteiro, actual presidente da Deputación de Lugo, que o señor Cacharro xa formaba parte da historia desta.
Non son nada do outro mundo estas declaracións, por diferencias obvias, no sentido de que ninguén agardaría que dixera cousas coma que “foi coma un pai” para el nin outras fórmulas algo rancias nesa liña; aínda que si tivo o contido total un pouco máis de panexírico do agardado. Mais si é curioso ver que moita xente obrigada a emitir unha mensaxe protocolariamente eloxiosa ou sequera respectuosa adoece de pouca imaxinación. Dicir que un dos presidentes dun organismo pasou á historia del é un pouco coma dicir que o bacallau que veu cru quedou á portuguesa logo de pasar pola cociña. Naturalmente.
Sempre se pode ser máis creativo. Nin é pecado, nin é capitalista. En El Progreso foron máis finos: dixeron que Cacharro se axustaba á perfección á definición da RAE do termo “cacique”. A culpa foi da RAE, logo. Pero que carallo, polo menos é orixinal. Que alguén se había escandalizar se un persoeiro e non un xornalista dixera tal? Velaí a cuestión: esta época é ó tempo a do escándalo por nimiedades e a do millón de motivos para un escándalo lexítimo. Daquela, se vai haber escándalo fágase o que se faga, se non é por isto ha ser polo outro, non vexo por que non se deba arriscar. Pénsese que a cada punto a memoria é máis feble, ademais. Se 10 minutos despois o feito agora carecerá de relevancia, botémoslle ó café un chispazo de ron. Non implica o alcolismo: só buscamos a cor. Se se sabe facelo sen axuda, fágase. E se non, a ler a Groucho. Ou a catar o sabor da vida, case sempre salgado.

martes, 3 de marzo de 2015

O escuro mecanismo da burricie



Pasáranme polo WhatsApp un vídeo protagonizado por un cretino que comeza acenando cómplice á cámara no medio dunha rúa pola noite, sigue collendo carreiriña e remata entrando coma un defensa do Atlético de Madrid cos tacos (hipotéticos, calza zapatos dos finos, polo que coido entrever) por diante á altura da canela dunha muller que agarda uns metros máis aló, de costas a el, para cruzar un paso de peóns. Logo da caída,   queda a fitar estupefacta para el, que decontado chama ós pés compañeiros e aí remata a emisión. Disque acaban de identificalo. Do cretino sábese sábese que é de Talavera.
Este vídeo lémbrame outros máis ou menos sonados, coma o daquel rapazolo que guiaba un BMW a unha velocidade moderadamente asasina desde o asento do copiloto, ou aqueloutro de dous policías municipais a danzaricaren nos asentos do patrulleiro desde mesmo xeito no que o fan o 99% dos asiduos a pubs e discotecas: coidando danzar con gracia. No seu favor fica a incitación ó consumo de froita mediante a inxesta ben visible de dous plátanos.
Menciono tres episodios de perda voluntaria da dignidade con risco ou non para a integridade física allea dos que tiven noticia; haberá moitos máis. Hai algo que estas catro almas teñen en común. Non sei explicalo ben. É unha chispa na ollada, un xeito distinto de se moveren, unha certa inflexión no falar. É inconfundible. Coma o colorido cutáneo de certos animais, semella levar implícito un aviso: “Ollo, notas altamente susceptible de facer o conas en Youtube”.
Deixando aparte tal percepción, este tipo de individuos téñenme intrigado. Querería saber máis deles, do que fan no resto das súas vidas: da súa forma de pasar os domingos, das súas vidas en parella, se fora o caso, de se gustan da produción musical de Shakira coma Mark Zuckerberg, de se deron por ben ou mal gastado o diñeiro logo de ir ver Birdman, esas cousas. Tal vez aí resida a clave para entender como foi que cederon á tentación de se poñer ó alcance do ollo de vidro dun móbil de última xeración sen un obxecto (a diferencia da tolemia calculada dos de Jackass, por exemplo). O argumento da ansia do cidadán anónimo por transcender que tamén se aplica a concursantes de telerrealidade non acaba de me convencer. Tampouco creo que sexan idiotas integrais; alguén así estaría tan á marxe de todo que non tería cabida na sociedade. Ha de haber algo máis, algún mecanismo escuro que, xurdida ocorrencia semellante, predispoña ó cerebro a se desactivar en canto se fai presente esa sensación puxante no baixo ventre.