xoves, 26 de febreiro de 2015

Suspenso de crítica e público



Os telexornais véñense enchendo desde hai un tempo de noticias que apenas sorprenden. No último Debate sobre o Estado da Nación, o máis destacable que ofreceron foi o desmaio dun diabético ou hipertenso, non estou seguro, e o da presidenta xogando ó Candy Crush no seu iPad durante a sesión.
O do desmaiado é un indicativo da normalidade que se lle presupón a estes medios de comunicación, e non sei se á sociedade, por extensión. É noticia que unha persoa que desenvolve unha actividade política institucional padeza algún tipo de enfermidade crónica, disque. Non chega a cualificarse de tal que alguén nas bancadas tivera botado man, se fora o caso, dun pano para controlar a avalancha que lle viña polas fosas nasais abaixo por mor dunha catarreira de potencia extraforte porque non cadra que sexa un día malo para as axencias de noticias. Pero deixade, que todo chegará.
O de Celia Villalobos dándolle ós carameliños virtuais explosivos co dedo si se comprende que arme rebumbio. Está a presidir unha sesión no Congreso. Mais, quitando esta impertinencia e inconsciencia moi graves, debo falar ó seu favor.
Podería empregar un argumento demagoxicamente certo: que a única diferencia entre ela e mailos funcionarios que, sen control efectivo por parte de ninguén, se adican a facer o mesmo entre negativas por tras dunha xanela ó pé da cal arrinca unha ringleira de desempregados necesitados dun si por razón de supervivencia, se limita a uns menores soldos e sona. Pero non. O argumento é a súa condición humana, aínda que falemos de Celia Villalobos: non son quen de imaxinar moitos acontecementos máis soporíferos ca ese. O teatro é cousa que non chega a cansar, sempre que estea ben interpretado. Mais esta caste de comedias histriónicas, torpes e sobre todo carentes de credibilidade rematan por provocar unha enorme indiferencia. Nin sequera a certa intriga de non saber se, nunha obra que se di realista, entre tantos diálogos inventados, algún se refire á realidade, a libra do suspenso por parte de crítica e tamén de público.

xoves, 19 de febreiro de 2015

Tantos días felices coma cus

Foto: Petr Kratochvil 


Nos últimos anos, as mensaxes tipo “A felicidade é revolucionaria” son o que na rede chamarían virais. Semellan os seus autores dar por feito que todo o mundo bota as 24 horas diarias pendente deses faladoiros políticos nos que se lles di moi informalmente que o estado de benestar ten a cada punto máis de miraxe.
É certo, si, que un nota que moita xente resiste cada vez peor a contrariedade. Reséntese a súa tolerancia cara aquela parte do seu tempo na que non atopa motivos para sorrir, talmente coma o fumador cara o lapso prolongado entre cigarro e cigarro. O chistoso e o chocarreiro teñen de antemán gañada unha baza respecto ó introspectivo e ó analítico.
Non me estraña. É comprensible que se aprecie a risa. Mais preferiría que, como diría Clint Eastwood, os conceptos de día feliz foran coma os cus: que cada un tivera o seu propio e diferenciado.
Resulta monótono que os únicos motivos para o sentimento gratificante procedan do que vén etiquetado por defecto coma motivador de tal. A meirande parte da xente, cando quere pasar un bo día, le as anécdotas vilegas de Sucasas en Letraenobras.com, ou colle a estrada cara o Festival de Pardiñas, ou asiste ó Luar dese Gayoso que é a competencia galaica en lonxevidade do mesetario Jordi Hurtado, aínda que do primeiro non se rumoree (brincadeira) que é un robot. Pode haber persoas capaces de pasar un bo día lendo a Lovecraft ou mirando filmes de J. P. Melville. Pode habelas mesmo que o logren visitando ruínas. Exemplos do aburrido, do deprimente, aínda do lúgubre para máis dun, seguro.
Mais ollo: porque un sorriso é a manifestación do que motiva a alguén a seguir adiante, pero ese motivo pode ser ilusionante de máis dunha maneira. Estes frikis solitarios traballan coa imaxinación, algo que amosan os festeiros comúns ter en moita estima.

xoves, 5 de febreiro de 2015

A fin da corda


Nun relato de Sam Shepard, non sei se era en Cruzando el paraíso (Anagrama), un actor vello afirmaba ter cada vez máis dificultades para atopar papeis, dadas tanto a súa decadencia física ("teño a faciana cada vez máis murcha (...) perdín case tódolos dentes de abaixo por mor do couce dun poldro no 75") coma a súa fobia ós avións. Xa se sabe o que dixo certo escritor cando lle preguntaron se a súa obra era autobiográfica ("nun 17%, aproximadamente"), mais coido ler que Shepard fala de Shepard.
Volvín velo estes días en Cold in July, filme recente nunca estreado aquí; tiven que botar man da descarga directa en versión orixinal con subtítulos en español latinoamericano. Aparte de que a data coincidiría coa saturación Hobbit, é doada de entender a súa ausencia das carteleiras. É o que chamarían "un western urbano": tres homes, un crime, unha busca, unha misión. É raro atopar filmes así ultimamente. Non se considera cinema sensible e intelixente. E o caso é que Shepard logra o milagre. Desde que escribira aquilo no seu relato, non deixou de traballar. E van alá décadas. E ten proxectos en posprodución.
Semella un exemplo evidente do que é un destino aparentemente encamiñado á fin que xamais da chegado a destino. Sigue por un camiño que non morre ó pé dun abismo, senón que se limita a seguir, e seguir. Sospeito que é algo que sucede tódolos días. Xa o dicía Richard Brautigan en Una mujer infortunada (Debate): as cousas sempre endereitaron o rumbo cando estaba convencido de que xamais o farían.
Esta época é propicia para esta especie de caídas adiadas. Camiñamos constantemente pola corda tensada no aire entre dous esteos longos. Coidamos que caemos, pero o paso dado nunca é en falso. Continuamos, a ver se, xa que non rematamos na rede, polo menos acadamos o outro esteo e pisamos en seguro. O outro esteo cae invariablemente á outra banda do horizonte, invisible por moito que se avance. A existencia é moi puta. Moito.