sábado, 31 de maio de 2014

A táctica imposible

Foto: Lynn Greyling

No instituto onde fixen a FP había unha liga interna de fútbol sala, dividida en dúas categorías: FP1 (1º e 2º cursos) e FP2 (do 3º ó 5º). Eu adoiaba xogar coa miña clase. Ó primeiro, de porteiro, non me foi mal: subcampión da FP1. Na FP2 xa quixen facer o mesmo ca case tódolos rapaces: xogar de campo. Era malo coma a carne do pescozo. Os meus compañeiros ben se decataban, por iso facían os trocos nos que entraba eu no último minuto de cada tempo.
Dentro daquel equipo de 4º curso o meu nivel non era tampouco tan baixo. O problema era que querían xogar ó fútbol sala, cando o resto xogaba a unha especie de fútbol 11 con 5 xogadores. Os nosos partidos no pavillón d'A Piringalla sempre eran o mesmo: unha sucesión de toques ineficaces de lado a lado dun muro, catro roubos de balón dos contrarios e derrota, en progresión polo común negativa: 2-1, 5-2, 8-1... Obvio, se nin se viste manga curta nin manga longa, se nin se tira a porta nin se baixa apenas a defender.
Eu, á vista de tal panorama, optei por ser práctico: procurei exercer de dianteiro centro tipo columna de mármore. Mentres o equipo tecía a xogada, eu corría para estar desmarcado á beira da área contraria. Só lembro ter recibido dous pases, que convertín en dous disparos, un ó traveseiro, outro repelido por un defensa na raia de gol. Unha merdiña. E así e todo, os meus compañeiros precisaban 9 ou 10 ataques para obter un resultado parello.
A opción intelixente era a directa. O 90% dos gardamallas daqueles equipos érano á forza, porque alguén se tiña que poñer e máis nada: non sabían desviar un disparo sinxelo de media ou longa distancia. Moitos goles entraban en globo desde o medio da cancha ou arredores. E moitas veces llelo quixen explicar ós meus compañeiros. Nunca me escoitaron. Non miraban para min cando lles falaba, e non era raro que entretanto discutiran a media voz entre eles coma se tal cousa. 
Non era que eu lles caera mal, non. Simplemente, non lles caía. Eu era só aquel fulano que viña sen que ninguén o chamara. Se o que dicía eu o dixera outro dos do grupo, consideraríano. En Lugo, e talvez en Galicia, en xeral, é moi frecuente valorar non tanto o que se di ou aconsella coma quen o di ou aconsella. 
O meu equipo ficou dos últimos clasificados, seca ofensiva e peneira defensiva. Non direi máis. Pero enténdese, ou?

luns, 26 de maio de 2014

Onde foron tódolos Jeff Costellos?

Foto: theinvisibleagent.wordpress.com
Jeff Costello era a soidade personificada. Todo ó seu redor irradiaba esa amargura inexorable. Non foi a única manifestación cinematográfica de tal evidencia vital, mais si a que mellor lembro, malia non ser memorable no sentido máis purista da palabra.
Probablemente houbo moitos Jeff Costellos, e aínda haberá uns poucos. Mais teño a impresión de que esa actitude hoxe non é tendencia. Suponse que algunha xente está moi soa, por iso fica permanentemente conectada ó whatsapp e ás redes sociais. O que eu vexo é algo distinto: que esa xente non o está, ou non tanto, mais sente un pánico cerval a estalo, e é por iso polo que non ceiba o smartphone.
Estar sempre acompañado, malia que sexa no ciberespacio, é máis ou menos doado. Compaña que sabe a plástico tamén e compaña, igual que o camiño pedregoso tamén é camiño. O que non é tan fácil, ou cando menos non mo parece a min, é estar só e non ter medo a estalo. Non entendo a soidade coma algo co que (e no que) gozar, nin pretendo glorificala. Falo desa aceptación, fatalista se se quere. "E non preciso de ninguén / Porque aprendín a estar só". Este fragmento dunha canción de Tom Waits soa hoxe falso, ou remoto como pouco, incrible en todo caso. Tan fóra de sitio como resultaría Jeff Costello: home grande entre nenos de mandilón.

martes, 20 de maio de 2014

O noso home en Noia

Foto: Michael Drummond

Dúas horas longas de camiño por estradas ruíns e un cativo tramo de autovía dan para cavilar en moitas cousas. Desde antes de Guntín, ía eu cavilando en como sería facer aquela viaxe no século XI a tombos enriba dun cabalo, se aínda mil anos despois a bordo dun utilitario me resultaba un tormento estomacal, suando frío ó calor de forno dun 17 de maio típico de cambio climático. A cousa mellorou algo pouco antes de chegar a Santiago, logo de trousar os restos do xantar do día na beiravía dunha comarcal con curvas dabondo para debuxar as figuras de 2000 Beyoncés.
En Noia case tódalas rúas semellan de arrabalde: vaia por onde vaia, ten un a sensación de estar a se afastar cara o monte. Polo demais, é lugar fermoso e impoluto, unha desas vilas antes mariñeiras que parece empezar a vivir de verdade a partir desta época de terrazas e praia. Procurei unha cafetería con pantalla grande nada máis botar pé fóra do coche e mirei a segunda metade do Barcelona-Atlético de Madrid que decidía o campionato de Liga. Tampouco me daba o tempo para moito máis. Naquel sitio cobrei unha vez máis conciencia do meu lugar na literatura galega. É doado de deducir, se Antón Riveiro Coello está dúas mesas máis aló e non te recoñece.
O Liceo de Noia non parece un liceo. Eu, que sigo apegado a estereotipos para algunhas cousas, agardaba atopar un edificio da primeira metade do século pasado con salas forradas de paneis de madeira labrada. No sitio diso, vin desde a beirarrúa algo con estética de pequeno centro comercial. A entrega do premio de relato que leva o seu nome era no salón de actos. Falando cos membros do xurado, un deles o propio Antón Riveiro Coello, confirmáronme o que xa percibira nos seus ollares cansos: que o seu día fora frenético. Procurei exercer de poli bo, dándolle un pouco ó peteiro coma se de verdade fora eu un escritor deses, porque Tito Pérez, o outro gañador, exercía de poli malo: para o caso, calado e mesurado. Apreciei o detalle de que tamén el acudira sen compaña e sen roupa nova: para min, ser capaz de disociar o elemento entrega de premio do elemento Reunión Importante de familiares orgullosos indica un certo grao de madurez e lucidez.
Non entendín por que o director da coral do liceo enumeraba con aparente ton de desculpa as cancións que interpretarían, dúas antes da entrega, dúas despois, unha delas un poema de Díaz Castro musicado, por certo. A min non me aburriron nada, se ese era o problema.
Nin Tito nin eu tiñamos intención de falar nada ó recibir as nosas figuras de cerámica. Eu estiven a botarme atrás do dito, para lembrarme dos non premiados e, máis aínda, dos que adoitan perder, porque coñezo moi ben a sensación. Non o fixen, pero aí queda.
Nota final 1: A coral rematou cantando o himno galego. Escoiteino de pé canda os demais, con (creo) verdadeiro aire marcial.
Nota final 2: O único que me decepcionou da vila foi a cor cinsenta do mar. Se un é de interior e os seus hábitos viaxeiros son os un home do Medievo, agradecería polo menos unha tonalidade turquesa.

mércores, 14 de maio de 2014

Farrapos

Foto: George Hodan

Dixéronlle que así non podía aparecer. Que alí habería xente importante, e tamén fotógrafos que lle habían facer fotos que sairían na prensa. Que todo o mundo había levar gravata, e que non podía aparecer alí, á vista de todos, coa roupa raída, con aquela chaqueta tan fea brillando de tan gastada, cos pantalóns rachados pola entreperna e coas rachadelas tapadas con retallos cosidos, co coiro dos zapatos gretado... Non podía ser, non. Había que ter un pouco de vergonza e non andar dando que falar ó mundo. Que ata sería unha falta de respecto para esa xente que se vestira ben, con peiteados relucintes e cores vivas. Que pensarían eles? Que pensarían todos os que o viran?
Mais el negouse. Aínda que poidera mercar roupa nova (que non podía), non o había facer. Iría alí coa de sempre, coa de tódolos días. Non era por dar a ninguén nos nefres. Non era por ir de rebelde conformista. Era algo que podía ser unha falta de respecto, se alguén decidía interpretalo así, mais tamén un xesto de sinceridade: presentaríase diante de todos cos seus farrapos, todo o que tiña, todo o que era.

xoves, 8 de maio de 2014

A distinción vixiada

Foto: Peter Griffin

Unha tarde de verán, a 30 graos, subía eu por unha ruela curva que comunica a praza de Augas Férreas coa Avenida de Madrid. Con tempo semellante, case ninguén vestiría unha camisa de franela estilo Kurt Cobain por enriba dunha camisola negra desas sen mangas, que deixan o brazo enteiro espido. Agás eu. Por se fora pouco, viñera atravesando a cidade a pé, que viñan ser uns 45 minutos de camiñada ó sol sen máis pausa que os semáforos en vermello para o peón. Estaba coma se me lambera unha granxa enteira de vacas, coa roupa apegada á pel e os ollos a proer lixeiramente por mor do suor que superara a barreira das cellas. A falta dunha lagoa á que chimparme de cabeza, non se me ocorreu máis ca quitar a camisa. Apenas un segundo despois de telo feito, da terraza traseira da cafetería Cook chegoume un berro burlón con voz feminina e xuvenil: "Guapoooo!". Non podía referirse a ninguén máis, eu era o único na rúa. Eu era o "guapo" do que falaba aquel berro coma un tiro.
O sucedido antollóuseme un tanto fantástico. Foi coma se aquela moza, probable paiola bebedora de cócteles de garrafón e formada na universidade da MTV, estivera todo aquel tempo a agardar que eu, segundo o seu xuízo, decidira intentar pasar por rebelde conformista de ximnasio con estética de catálogo de moda xuvenil. Non me estrañou que acontecera, senón como aconteceu. Sorprendeume a inmediatez do feito. Fíxome pensar que o Grande Irmán era algo máis ca un libro de Orwell e unha merda de programa televisivo.

luns, 5 de maio de 2014

A cidade dos milagres

 
Foto: Junior Libby

Hai once ou doce anos, frecuentaba eu unha tenda de discos da Avenida da Coruña, hoxe inexistente (coma case todas as que había). Era un cubículo duns catro metros por tres ateigado do chan ó teito, de parede a parede, de cedés e algúns vinilos. Case non se daba un movido, pero mercaba alí porque podía escoitar o disco antes de decidir (apenas usaba a internet daquela) e, sobre todo, porque a dependenta me toleraba. Iso, nunha cidade coma Lugo, onde o tempo se estalica coma a goma de mascar e case non hai nunca nada que facer, é ouro. A moza era das que se levan ben con todo o mundo, tamén, cunha cordialidade crible, a diferenza desoutra de centro comercial. Alí non eras amigo, e tampouco un simple cliente. Un día, coido que me fixo algún agasallo (non sei se non me deixaría levar un disco por menos do que valía) e eu, agradecínllo cun bico na meixela. Eu era extremadamente introvertido con todo o mundo, decontado arroibaba por vergonza moitas veces inxustificada. Tal me sucedeu naquel momento. No mesmo día non pensaría moito no acontecido; si, en cambio, nos seguintes. Á vindeira vez que me deixei caer polo local, pregunteille á moza, con reparo, se non crería que aquel bico absolutamente inocente agochaba o toque do sátiro. Ela riu e negou con serenidade.
Porque iso era, unha parvada. Pois por que me tomei a precaución de comprobalo? Porque xa levaba vividos uns poucos malentendidos estúpidos naqueles meus vintepoucos anos de vida lucense. Aquí hai moitas persoas rexidas por un xeito de razoar particular, por veces a rentes do absurdo. Lembro ter ido polo Camiño Real camiñando detrás dunha muller que volvía insistentemente a cabeza, a vixiarme con mal disimulo cunha ollada de besta rebrincada, sen deixar de acelerar o paso. A min tomábame a risa: se fora violador e con medio cerebro, o último que faría sería procurar as miñas vítimas nunha rúa case céntrica, ás catro dunha tarde de verán, rodeado de ducias de testemuñas. Mais ela semellaba non estar a ben coa lóxica e practicamente corría coas súas curtas pernas. Eu tiven que valerme da longa alancada das miñas para adiantarlle pola dereita e (quixen crer) escorrentarlle así o medo.
Outra vez, unha noite, estando cunha moza que moito me intrigaba porque era a viva imaxe do ensimesmamento feisbuquiano, púxenme de brincadeira. Imitei, bastante mal por certo, a alguén tan terriblemente pechado como ela era, cun toque apoucado/indeciso. Aparte de porque ás veces son algo trasno nihilista, ou desa clase de persoas que nunca fan o que se agarda que fagan, pretendía examinar a súa reacción, por ver se sangraba cando a picaban ou ría se lle facían cóxegas. O resultado foi que ela coidou que de verdade lle estaba a facer as beiras. Custoume crelo, por mor da miña pobre actuación, e con todo disque así foi. A vindeira vez que, aínda curioso respecto ó seu illamento aparente, quixen tomar con ela un café, paroume os pés moi finamente, non coma se fora eu o tipo aquel que foi agardar a Sara Casasnovas armado cunha bésta á saída dun teatro, pero por aí.
É que esta é unha cidade especial. Moitos dos que nela viven semellan convencidos de que o máis inverosímil, os meirandes disparates, son perfectamente posibles. Xente extraordinaria, e non a do anuncio aquel do manicomio arxentino.

xoves, 1 de maio de 2014

O camiño do monte

Foto: George Hodan

En máis dunha das (para o meu gusto demasiadas, tanto polo frustrante coma polo humillante destes trámites) entrevistas laborais ás que tiven que someterme a partires dos 18 fun inquirido acerca da miña predisposición real ó traballo; é dicir, preguntóuseme se viña alí para traballar ou para rañar no carallo. Tal vez o entrevistador me atopou pasivo, falto de interese. É o risco que un corre se en tal situación se conduce con tranquilidade e fala con concisión e claridade e pregunta pouco porque a súa mediana intelixencia lle da para facerse unha idea do asunto. Se non se cae no exceso, polo menos en Lugo, un é automaticamente sospeitoso de abulia e mesmo de estupidez.
Vén isto a conto de que se ten sabido que o home da conselleira de Sanidade da Xunta, o señor Bustamante, respondeu á pregunta dun tribunal de avaliación para un ascenso de como convencería a un MIR (médico aínda inexperto) para se vir formar a Santiago da seguinte maneira: "As cuncas [supoñía o xornalista de El País que de viño] son boas". Á outra pregunta, non lembro cal, a resposta foi que collería unha ametralladora. Recibiu por ámbalas dúas réplicas 0,60 puntos máis có seu competidor, quen, deduzo por eliminación, debeu facer apoloxía do terrorismo máis grave cá de certos tuiteiros ou (o máis probable) responder con sentido e intelixencia.
Velaí o que me toca o carallo (no que non raño, por certo): se cadra todo era máis doado. Se cadra compliquei a miña vida sen razón tratando de resultar cabal, cando a resposta estaba na vía silvestre. No camiño do monte.