martes, 28 de xullo de 2015

A tenacidade das formigas con ás


Foto: Vera Kratochvil

Por moitas flores que lles boten a Eduardo Punset e máis a Lucía Extebarría por proclamar cun ton de loa palpable que o ser humano é por enriba de todo emocional, e só potencialmente cerebral, non me darían convencido, se fora eu o destinatario da mensaxe. Penso nisto a estas alturas de mes, estrañado porque no respiradoiro da fachada que da á terraza correspondente ó piso superior non se formou o niño de formigas con ás de tódolos veráns, sen falta, cunha puntualidade inquietante, cando aperta o bochorno. E é que os proselitistas do emocional son coma esas formigas aladas: teimudos e perseverantes, semellan ter desaparecido, pero ca! No buraco que deixou un xorden outros corenta. Coma elas, saes tomar o fresco e cáenche de súpeto entre os cabelos e escorregan pescozo abaixo.
Esta ideoloxía medra conforme se suceden os cambios tecnolóxicos. Segundo o concepto de futuro predominante hai décadas, é coma dicir que máis vizosas medran as patacas canto máis areosa a terra. Pero así é: a maior interacción (“interacción”) coas máquinas, maior involución da persoa; nas  redes sociais isto é MOI evidente, por certo.
Porque vindicar o emocional como emblema da humanidade, asociando o cerebral á frialdade da máquina, é un paradoxo. O que diferencia ó humano do animal é xustamente o uso que fai do seu cerebro. No momento no que deixou (deixa) de facelo, déronse (danse) sucesos tan chistosos coma o Terceiro Reich, a segregación racial, terrorismos, inxustizas varias, a negación do efect invernadoiro ou a queima de mendigos en habitáculos de caixeiros automáticos ou que un condutor entre nun túnel eevidentemente máis baixo có autobús que guía só porque o GPS llo indique. Ningunha desas iniciativas se apoiou en argumento lóxico, senón en arroutadas máis ou menos prolongadas no tempo. Se os seus autores fixeran prevalecer o miolo, xamais o farían. Non habería razón: verían que eran tolemias, atropelos dos dereitos humanos, bestialidade, en suma. Os animais non teñen leis (si xerarquías, que non é o mesmo) nin dó.
 Aínda poden vir as formigas aladas este ano, malia que o dubido. Son menos tenaces ca Punset, menos ca Exteberría. Menos ca vós? Espero que non. Nesas cabeciñas minúsculas, todo o que pode caber é iso: tenacidade.

martes, 21 de xullo de 2015

A boa xente



Foto: Peter Griffin

Dicía Berta Vias Mahou esta fin de semana en El País que é frecuente que se tome ás boas persoas por idiotas. Ela falaba de escoller parella; manifestábase moi satisfeita de ter casado cun home bo, e estrañáballe que, cando á xente casada se lle preguntaba polos motivos que o fixeran, ninguén indicase como calidade da súa parella a bondade.
A min paréceme algo aplicable a calquera outro tipo de relación persoal. As boas persoas son un exemplo notable de resistencia. Xamais están de moda, se son homes teñen moito máis difícil resultaren atractivos antes dos 50 anos e espertan desconfianza no tocante ás súas probabilidades de alcanzar un porvir, sequera unha meta importante.
Tamén quen vaia sorrindo pola rúa pode dar por case seguro que quedará coma un paspán, aínda que aí eu introduzo un matiz que acho definitivo: non é que toda persoa que sorría quede de tal perante calquera, senón só a ollos de quen nese momento non atopa motivos para sorrir. A alegría só semella estúpida cando non a compartimos.
Volvendo ó asunto, e por contra, aquí o preferido para case calquera cometido sempre foi o fillo de puta. Lémbrense as famosas visitas do Jordi Pujol president á Moncloa cando a ocupaba Aznar. Había quen vía aquilo na tele do bar, enviaba a copa de coñac e dicía: “Si, é un ladrón, pero que queres? Polo menos, rouba para Cataluña.” Do mesmo xeito, sempre se dixo que todo adestrador querería no seu equipo un Fernando Hierro, a saber, un defensor talentoso pero que axota atacantes non por habilidade, senón a forza de lles deixar as canelas en carne viva a couces dos que non ve o árbitro. Logo temos esa clase de persoas carismáticas que máis dunha vez rematan nas páxinas dos xornais citados en noticias sobre operacións xudiciais contra a fraude. Con elas ocorre que as almas ás que atraen co seu imán defínenas coma “boas persoas” cando queren dicir “persoas poderosas”. Perciben nelas non a bondade: a seguridade. Unha emoción orientada cara o material, non cara o espiritual.
No momento no que algo que se entende fundamental está en xogo, resulta que a persoa vota, apoia ou casa coa opción do mal, que proporciona a sensación de que todo ha rematar ben.

mércores, 15 de xullo de 2015

A escuridade vergoñenta (e supermolona)


Foto: DanyJack Mercier

O outro día, dei cunha mensaxe nas redes sociais que se me fixo intrigante. Dicía non sei que cousa de alguén e un “FAP”. O contido, polo que coido lembrar, era máis ben irrelevante. Eu quedei con aquilo de FAP. Que carallo sería? Tiven que consultar a Wikipedia. Entre a lista de posibles significados deste aparente acrónimo, deducín o último como máis probable segundo o contexto. FAP sería, no argot de certo tipo de chats en inglés, o que en cristián se chama “masturbación”, de mal nome «palla».
O autor da mensaxe confirmou a miña suposición ó non desmentir a miña resposta aclaratoria, que deixei a xeito de orientación para outros non iniciados, coma min, no idioma sen dicionario impreso deses adolescentes anglosaxóns que chatean sobre sexo en solitario desde o soto da casa de seus pais. Recomendeille con coña máis claridade en adiante, como o tiña feito con outra internauta que teimaba en tirar de espanglis malia evidenciar coñecer un español puro e saber, xa que logo, que todos aqueles palabros made in USA, infrecuentes mesmo para un falante nativo de nivel cultural medio, que eu entendía pero a xente con menos coñecemento do inglés lle soarían a cricrí de grilos, tiñan cadanseu equivalente en romance. Coido unha inutilidade sen encanto pretender resultar incomprensible á man tenta, se non é por causa de forza maior.
Dubido que ningún dos dous me vaian facer caso. O do FAP chamoume ignorante, moi cerimonioso el.
Este tipo de ocorrencias xa foron bautizadas. No absurdo de sempre aquí, o de evitar falar o idioma propio por considerar que outros dan máis mundo, chamárono “cosmopailanismo”. Tamén se lle pode chamar inquietude simplemente estética, non digo que non.
E así e todo, algo no coidado extremo que o fulano do FAP semellaba poñer en non revelar a tradución destas tres letras me suxeriu outra explicación. Hai tempo souben dun obreiro da construción que era algo puteiro. Non se privaba de contar a outros as súas incursións nos puticlubes de estrada en semana de cobro. Iso si, cando se refería ós xenitais femininos, no sitio de “vaxina” ou “cona”, baixaba un chisco a voz e dicía “iso”, con pausa pudorosa previa. Coma se coidara que pronunciar unha soa vez os nomes propios da zona o obrigara a facelo outras trescentas veces ó día en calzóns á porta dunha igrexa. Daquela, eu pensara en Maude Lebowski, o papel de Julianne Moore n' O Gran Lebowski, cando lle bota en cara ó Nota esa reticencia de moitos homes á palabra vaxina (presupoñendo que el é un deles). Tanto este obreiro coma o fulano do FAP amosaban esa aversión particular: evitaban chamarlle a unha cousa polo seu nome máis coñecido. Un tabú non resulta fóra de lugar na xeración do obreiro puteiro; mais, na do fulano do FAP, o exotismo da palabra aparece multiplicado por mil.

mércores, 8 de xullo de 2015

Domar o remuíño



Foto:  Petr Kratochvil

Nun curruncho formado pola fachada saínte dun edificio, o vento formaba un remuíño coas follas caídas deses arboriños fracos que mal dan sombra. Unha cativa xogaba a gobernar o movemento das follas coas mans, coma nun debuxo animado xaponés: coma se ela fora quen producía o vento que formaba elipses coas follas.
Resulta tenro este acto de inxenuidade nos nenos, e prefíroo, por iso me fixo sorrir. Nos adultos resulta menos compracente. Non é o mesmo cando o goberno de Tsipras se revolve contra Berlín, ou cando algúns autores menores de 50 intentan mandar mensaxes á xerontocracia que rexe o sistema literario galego, ou cando algúns desempregados de mentalidade non sometida polas circunstancias protestan contra a contratación por simpatía, tan propia de aquí. Non é igual porque á nena nada lle vai pasar por facer rotar a man no medio do vórtice de vento. En cambio, nesoutros casos, poderían mesmo perdela.
Haberá quince anos, unha miña profesora de Humanística dixo, durante unha clase, que ela xamais aceptaría formar parte dun Goberno, de ningún. Nunha reflexión pouco habitual nunha feminista das que mesmo discuten airadas por cuestións de xénero con alumnos adolescentes e pailarocos coma un que eu sei, afirmou que, se se dera tal caso, estaba segura de que remataría por caer na tentación de se corromper, coma calquera outro mortal.
Era muller que tiña bastante claro que, se acurralas unha cobra, as probabilidades de que se vire a ti e che inxecte o veleno ata o sangue son elevadas.
En cambio, a sensación hoxe é que a xente semella perigosamente inconsciente do que o poder implica. Tal vez influenciados por lemas idiotas de sociedade de consumo coma ese que di que es capaz de todo se o intentas, algúns falan de gobernar coma de aplicar unha capa nova de pintura a unha parede: deixas secar e vía. A intención pode ser boa, pero esa parede rara vez pertencerá a un único propietario. E cando todos se xunten para te poñer pingando, debes saber que non podes disparar ó aire. Que é moito máis complicado. Con todo, e se por tras dese candor houbera máis sentidiño (e esas calidades non técnicas que se teñen por intranscendentes) có dos que levan a vaca polo adival, ogallá consigan domar o remuíño.

mércores, 1 de xullo de 2015

Musaka con grelos



Foto: K Whiteford

Debe ser que iso chamado globalización era en realidade un fenómeno moi anterior á aterraxe desa palabra nos artigos de prensa. Resulta que existen curiosas semellanzas entre o proceder da xente de lugares moi distanciados entre si. Algunha vez lin que, culturalmente, un peninsular ibérico podía ter ben máis que ver cun magrebí ca cun francés ou un británico. Tampouco sería tan malo de explicar: Muza non cruzou o Guadalete de turismo.
Máis carne que rillar hai no caso do paralelismo que se revelou moi evidente desde que a Angela Merkel deu en non lle prestar a musaka. Eu vino claro entón, mais xa viña albiscando indicios desde hai ben anos. Por aí na rede, por exemplo, deixei escrita un tempo atrás a sospeita de que moitos lucenses son en realidade descendentes de mediterráneos transplantados. É o que deduzo desa súa vulnerabilidade ó clima atlántico ó que deberan estar afeitos, que os leva a se pechar na casa ou, se houbera que saír por choio ou causa de forza maior, a coller o coche non ben cae un orballiño ou chuviscada de dous minutos perante o que un nativo da Normandía ou de Preston, Inglaterra, tal vez nin se molestaría en abrir o paraugas.
Non teño noticia dunha irmandade galaico-helénica e non comprendo como é que non se deu, ó que se ve. As nosas maneiras de facer as cousas, é dicir, as nosas políticas, semellan tiradas do mesmo libro. Ignoro se por aló gustan das churrascadas e mailas verbenas co Combo Dominicano, pero estou case totalmente seguro de que eles teñen a(s) súa(s) versión(s) dun Baltar (pai), hospitais friamente espléndidos na arquitectura nos que só se pode infartar en horas de oficina, un sumidoiro enorme que enguliu axudas comunitarias como un xabarín papa cacahuetes, outro bancario que estafou aforros e traballou para a xubilación millonaria de cinco espelidos, tres aeroportos nunha comunidade de menos de tres millóns de habitantes ó servizo de disputas vilegas... E máis. E, aparte de todo, a xente, que viu durante anos como levaban as caixas do almacén de noite e encolleu os ombros en silencio cómplice, con miras a entrar no negocio a falta de algo mellor e que lle deixaran levar tamén algunha para a casa, ata decatarse de que o almacén era dela. Tarde piaches.
Galegos e gregos, gregos e galegos. No Mediterráneo non orballa.