A proximidade insospeitada dos monstros pintados

artisticmetropol.es

Entre 1968 e fins dos 70, sobre todo, producíronse en España moitos filmes de baixo orzamento repletos de monstros clásicos (vampiros, lobishomes, momias...) ou non tanto e mulleres lixeiras de roupa sen chegar ó pornográfico. Eran coproducións europeas de guións trapalleiros, fotografadas en cores explosivas, nas que os actores se esforzaban en aparentar que sabían actuar; moitos só apareceran ata entón en anuncios televisivos ou posaran para revistas. Estes filmes proxectábanse en cines pequenos de butacas destripadas, aqueles con galiñeiros cheos de mozos a se meteren man ás escuras, e malia iso lograban o pequeno milagre da exportación a Francia, Alemaña ou Escandinavia. En orixe estaban pesimamente considerados. Recibían críticas sulfúricas (cando as recibían). Cualificábanos de subprodutos intranscendentes, alleos á realidade nacional. Interesaba a realidade.
Nunha entrevista recente, Ramón Caride, escritor en galego de ciencia-ficción e xénero negro, en particular do primeiro, dixo que, na literatura galega actual (a chamada “para adultos”, entendo), todo o que se afaste do realismo resulta minusvalorado. Nada novo; algo semellante dixera anos atrás con máis virulencia Xosé Miranda, tal vez o autor lucense de fantasía e aventuras máis coñecido. En ámbolos dous casos, a apreciación semella certeira. Onde está a fantasía aquí hoxe? Vexo algunha pequena editora, coma Urco, tirando traducións de Robert E. Howard e unha especie de Weird Tales de periodicidade incerta. Ten moito mérito, moito. Pero na parte máis visible, quitando algunha que outra entrega de literatura para nenos, non hai nada. Non existe. Algunha vez, o típico crítico literario que se leva ben con todos ten dito que aquí non ten público, que non interesa. Interesa a realidade, pois.
A realidade non é algo do que se deba fuxir por sistema. É o que temos, mesmo se non vivimos no presente. Mais é coma o viño: abusar del pode levarnos a facer cousas das que nos arrepentir á mañá seguinte.
O que me pregunto é como pode non interesar o que é o produto da ollada de quen sabe que, se se olla con atención, todo é interesante en maior ou menor grao. Iso por unha banda. E pola outra, como se pode crer que o que en literatura é realidade non é, falando as verdades, tamén fantasía.