O impacto

Rescato este meu artigo publicado o ano pasado en Letraenobras.com; non é recheo malia que o pareza

Hai pouco, aí atrás, deume por reler Corrupción e morte de Brigitte Bardot, novela extremadamente negra de Xosé Fernández Ferreiro. Alá por 1981, valeulle unha mención no Blanco Amor “atendendo ó interese da trama e ás súas calidades como modelo dunha posible narrativa popular galega”, segundo a acta do xurado. Argumento: Moza de provincias, fermosa (disque idéntica á Bardot) e de temperamento impulsivo, que soña con ser estrela de cine malia carecer de calquera formación en arte dramático ou experiencia fílmica, e non por amor á arte senón á dolce vita, adoita escribir ás produtoras remitindo fotografías súas máis ou menos glamurosas. Nunha destas, recibe á fin unha resposta, sendo citada en Madrid capital como unha das aspirantes ó papel principal nunha coprodución hispanofrancoitaliana de próxima rodaxe dirixida por Luis Buñuel. Así que, logo de rifar co seu decentísimo mozo (aspirante el a boticario, coma seu pai e coma seu avó) e de mentir á súa sacrosanta nai (que pretende casala co decentísimo mozo para rematar por facer dela outra sacrosanta nai, na súa opinión), a moza fai a maleta e alá vai. O que atopará en destino é moi distinto ó que imaxina: irá dar a unha boca de lobo pornográfica e alucinóxena.
Se alguén a ten a man e decide darlle unha xeira, aviso: non debe esperar nada aproximado ó sublime. Eu teño, mercada de segunda man, a edición de peto (Xerais, naquela colección encantadora, Montes e Fontes) e iso é o que é, unha novela de peto. Sae case a tópico por páxina e está narrada de xeito bastante funcional; albíscase apenas unha faísca de marca propia en certos pinchacarneiros léxicos e reiteracións aparentemente fortuítas. Non é a obra favorita do seu autor (esta sería, polo que lembro terlle lido, O minotauro, crúa e demencial, igualmente insólita e esquecida hoxe). Empregando a linguaxe cinematográfica, sería unha exploitation sobre o perigoso da suma ambición máis ignorancia. Non é tampouco o que se chama unha proposta literaria revolucionaria, pois a mensaxe é máis ben conservadora. E non obstante, ten algo que lle confire un valor considerable. Un esquema en teoría tan rudimentario como é unha actualización cun extra de perversión do conto de Carapuchiña Vermella da como resultado unha novela evocadora, intensa, estimulante. Filmada naqueles anos, puidera ter dado un bo filme comercial, de culto hoxe.
O expresado con brevidade na antepenúltima e penúltima liñas di, para min, tanto coma o contido no resto. Falo do impacto. Ese impacto seguiu a aparecer na narrativa de aquí en anos posteriores, con moita frecuencia. Contra o comezo da década de 2000, comezou a escasear. Actualmente, e ata onde coñezo, é tan pouco visible coma o cuco, coa diferencia de que ó paxaro, polo menos, sempre hai quen afirma telo sentido cantar coa chegada da primavera. Por aquí, Diego Ameixeiras, aínda sen ser propiamente autor de peto, fica algo só na zona mainstream; é posible que na sombra das editoras pequenas haxa outros. No tocante ós demais, semellan inmersos noutra lonxitude de onda. O xurado do Premio Blanco Amor 1981 agoirou algo que agromou, captou unhas raiolas do sol da mañá e morreu cando lle verteron auga con sal nas raíces.
O pobriño do impacto nada fixo, penso eu, para recibir este trato. Poida que non sexa eu o avogado que máis lle conveña, pero téñase en conta que a literatura debera ser contraveleno para a vida de 9 a 2, alternativa sólida á telerrealidade, complemento do cinema con encanto, acelerador do ritmo do reloxo cando ninguén te chama para irlle tomar unha e razón para vivir cando non hai competición futbolística oficial. Que tamén o pode ser a XBox, pero non é o mesmo. A quen corresponda: mediten a cuestión con calma, pero non demasiada, que a vida é moi curta, aínda que ás veces pareza todo o contrario.