martes, 26 de maio de 2015

O post electoral do ano

Foto: Mark Yang
Non é frecuente que fale eu aquí de política institucional (que da outra falamos tódolos días, decatémonos ou non), pero como o máis común é que só haxa eleccións unha vez nun ano, e como queira que este artigo tira máis por outros camiños partindo dese tema, paga a pena e non é que dea moito traballo. Nin vai arruinar a miña reputación, caso de tela positiva, improbable isto. E sempre será preferible a falar do outro acontecemento desta pasada fin de semana, tamén. En fin. 
Unha das cousas que máis me chama a atención nos luns pos-electorais é a proliferación de esixencias de dimisión de líderes de partidos políticos. Adoita suceder cando o esixente cualifica como decepcionante o número de votos recibidos por ese partido. Culpa decontado ó seu líder, e é comprensible: se no deporte de equipo cae adestrador e nunca xogadores en caso de incumprimento de obxectivos, a política non había ser menos cabrona. E máis aínda cando o líder-candidato repite na cabeza da lista logo dunha acumulación de (así se entende) fracasos electorais. Aí bótanselle en cara a súa teimosía, egolatría, falta de autocrítica, irresponsabilidade e un gusto desfasado á hora de escoller a montura das gafas. Se fora candidata, reprocharíanlle ademais que aparecera en público sen ter pasado pola peiteadora. 
Este tipo de esixencias semellan todas calcadas do mesmo modelo, fotocopiadas. Automáticas. E esa palabra di moito. Os que reclaman semellan dar por feito que o candidato puidera perfectamente ter convencido ós votantes, pero por torpe ou lacazán ou imbécil propiciou que outros lles comeran a merenda. Eu penso que isto é moito supoñer: a habilidade mercadotécnica nun grao tan elevado é algo reservado a unha elite. E cando as peticións de dimisión se dan fóra de Galicia, pregúntome se alí saberán o que é o votante automático autóctono: Ese individuo que sempre comeu as filloas no Entroido, baixou á feira o catro e votou por un mesmo partido nas eleccións, tanto ós 37 anos, coma ós 58 coma ós 81. E por el votará ós 85, se aló chega. E sempre o fixo sen mirar moito para a foto do cartel electoral, e menos para as dos carteis dos demais partidos. Nin escoitou verdadeiramente as prédicas desde o atril, malia (tal vez) estar alí. Nin leu a propaganda. Non entende moito desas cousas; tampouco se fía. O seu candidato puido ser unha galiña de Mos e os folletos puido telos escrito un lagarto co rabo mollado en tinta. Irrelevante. Os costumes sacros, enraizados con firmeza nunha rutina adormecedora, non entenden destas nimiedades. O temor fatalista a crebalos, a que veña algo peor, é superior a todo razoamento. As filloas en setembro, a feira a destempo e a novidade, todo sumado, pode equivaler á catástrofe.

martes, 19 de maio de 2015

A vía directa (malia que doia)

Foto: Dawn Hudson


A tarde é como seguramente serán moitas deste vindeiro verán lucense: soleada e ventosa a partes iguais, de chapeu e cazadora abotoada. Á hora da saída dos colexios, baixando polo tramo en teoría peonil da Ronda da Muralla, entre Campo Castelo e Aguirre, por entre os bancos colocados de xeito que non impidan en absoluto a circulación normal de todo tipo de turismos polo empedrado, vexo pasar correndo un par de cativos duns dez ou once anos, rapaz e rapaza, con cadansúa carteira ó lombo. Ás miñas costas, soa unha voz anoxada: “¡Gallego de mierda! ¿Te lo repito en vasco?” O rapaz da a volta e di algo que non entendo. Decontado bota a correr de novo. Desta vez, o que pasa á miña beira é un fulano con aspecto de matar o tempo á entrada da estación de autobuses: gorra sucia, mouro de pel, barba de cañotos, xa sabedes, se sodes de por aquí. “¡Gallego de mierda! ¡Como te pille solo te rajo!”, bérralle ó rapaz, que ri cara el e sigue andando. A rapaza e mais unha muller van reprendendo nel pola súa temeridade. Non entenden por que lle seguiu a corrente, por que non calou. O rapaz non parece oír. Non deixa de rir, provocador. Perdín de vista ó vasco susceptible. Semellou optar polo máis convencional e deixalo todo en ameaza. Debeu quedar atrás, ou volver pola praciña de area da fonte das ras, hábitat máis axeitado para el, a xulgar pola clase de vida litroneira que por alí pulula. 
Chegando á altura dos rapaces, véxome tentado a poñer pose bogartiana e advertirlle a el, con entoación acorde: “Rapaz, non che convén andar pola vida a contestarlle á xente, e menos a tipos coma ese”. Case o fixen, pero non. O rapaz aparentara devecer por que a cousa fora a máis, por causa dun sentido común en cueiros, propio da súa idade, que é a de cruzar tódolos semáforos en vermello, que non precisa maior explicación. Eu alegreime de non ter que intervir na súa defensa. Demasiados problemas en pago por un pouco de acción.
Nesta cidade, a ofensa adoita lanzarse a distancia, rara vez cara a cara. Cando menos, tal me di a miña experiencia. En tódalas ocasións nas que alguén me agrediu verbalmente, ou había terra entremedias ou o agresor foi silandeiro. En voz alta, téñenme insultado desde o movemento de coches en marcha ou entre a multitude en terrazas de bares. Se non había escapatoria, disimulo: en voz baixa, por tras, para que non me decatara. Dixo o outro día Héctor Del Mar comentando a loita libre que se falan de ti ás túas costas significa que vas por diante de quen o fai. Pola peculiar maneira local de entender as relacións sociais, supoño que ós meus ofensores lles daba reparo. E iso resulta tan tranquilizador coma, en ocasións, aburrido, mesmo enervante.
Hai males que se evitaban coa proximidade e a limpeza da mensaxe. Sería bo para o destinatario, que incluso podería darlle menos importancia da que lle daría se aquela fora menos directa, e bo para o emisor: ou gañaba un amigo ou aprendía a forza de que lle partiran os nefres.
O dito ten múltiples aplicacións, mesmo en política, institucional ou non.

luns, 11 de maio de 2015

A alternativa ó cheiro ó peixe

Foto: houselogic.com

Aquí en Lugo, extramuros, hai unha rúa un pouco escondida pola que paso de cando en vez. Ten a peculiaridade, na banda esquerda, dun edificio baixo de ladrillo visto que alberga unha tenda de barrio. Na fachada dese edificio, a media altura, ábrese un oco para un ventilador que expulsa constantemente un aire quente con cheiro ó peixe. É unha incomodidade pasar por diante deste edificio. O fedor antóllase algo sólido, que se apega á roupa, á cara e ó cabelo e (a impresión é que) tarda en abandonalos. 
Nas moitas veces que teño ido por esa rúa, teño intentado case tódalas maneiras imaxinables de eludir o obstáculo. Ó primeiro, pasaba por diante do ventilador inclinado, coma se fora apañar do chan unha moeda. Non era boa solución: a xente ficaba a mirar para min coma se me tivera visto o demo. Logo probei a dar un arrodeo pola calzada, pero non tiña xeito: ámbalas marxes adoitan estar ocupadas por coches estacionados, polo que é difícil ver se no momento do arrodeo vén algún. Subir as lapelas do abrigo ou volver a faciana foi coma querer tornar a chuvia cun paraugas sen tea. Pensei en mudar de ruta, a desgusto: o lugar é ben máis agradable ca unha avenida de tres carrís.
Ó cabo, un día sen nada de excepcional, tiven que cruzar a rúa para baixar a outra por alí preto. De volta, pasei por diante do edificio do ventilador, pero pola marxe oposta. Hai alí unha casa de paredes brancas e un só andar, rodeada de hortas encaixadas nunha parcela ata non hai moito valada con somieres vellos, rodeada polos catro lados por reas de bloques de pisos de sete ou oito andares. Nunca ata aquel día se me ocorrera mudar de marxe.
Facendo isto, optei por un comportamento que aquí resulta sospeitoso, e inclusive un síntoma de debilidade de carácter. O socialmente admitido é aturar ata que os da tenda teñan a ben retirar o ventilador.

luns, 4 de maio de 2015

Vida substancial sen se unir ó Estado Islámico

Foto: Cynthia Tveit


Un domingo coma outro oio na radio que promocionan un libro baseado na vida dun tenista famoso.  É careiro, preto de 18€; de momento foi nomeado “libro oficial” dun torneo, máis adiante sairá á venda. Predigo que, como sucedeu con outros produtos deste tipo (lembranzas de futbolistas ó pouco de seren campións do mundo e cousas polo estilo, formas de subsistencia para negros literarios ou redactores do Marca ou o Sport á procura de ingresos extra), se venderá coma as napolitanas de chocolate a carón dun colexio á hora do recreo.
Ese mesmo domingo, pola mañá, leo que a oferta estrela dun dominical de prensa é unha reportaxe sobre o Estado Islámico, esa alianza de loitadores abnegados contra o imperialismo do mundo chamado desenvolvido cun concepto cru da orixinalidade: o medievo sanguento como era desexada. Deles chama tamén a atención a súa capacidade para captar fieis de continentes e (en teoría) afinidades moi diferentes. A opinión doada é entender que a causa desa atracción reside na violencia existente no xeito de vida do chamado Occidente. Eu discrepo: o grao de violencia explícita das sociedades europeas tende a cero. Acho máis axeitado pensar que a minimización dos riscos máis primarios na estrutura social presente pode producir un enorme aburrimento en persoas que non dean liberado ben a súa enerxía, aburrimento que vira en desesperación se se engade a marxinación, ben frecuente do que se cre en graos diversos e evidente só para o marxinado. A proposta do EI evoca o animal na xungla, razón dabondo a ollos do aventureiro frustrado para consideralo seriamente, malia que se ignore case todo da fe que é requisito imprescindible e se supoña que abonda con recitar unha serie de lemas como a estrela de rock repite que ama a cidade na que nese momento está actuando. O problema solucionaríase cunha dose de videoxogo de última xeración con carnicerías de calibre groso en tres dimensións, sen necesidade de sacar billetes para Siria. Digo eu. Antes funcionaba.
Mergullarse na parte revelada das vivencias dun deportista venerado por millóns de persoas ou coller un fusil a xeito de adianto do premio final en caso de morte (un harén celestial exclusivo con ducias de mozas virxes, disque) ou desoutro en caso de vida (un retorno ó ano oitocentos e pico, máis ou menos coma un filme de Mad Max sen porco nin alcol) son dúas maneiras de tratar de lle procurar substancia á vida. Este mundo non é tan violento como moitos afirman que é, mais, a verdade sexa dita, réxese por unha mentalidade extrema: uns a voltas coas emocións de Sergio Ramos ou Carles Puyol nun vestiario fedorento, outros procurando en internet o manual de uso dun AK47. Igual ca naqueles disturbios de Londres, que uns foron afanar en tendas de moda e outros de electrodomésticos, mais ninguén se debeu lembrar de levar, xa de paso, algo de Arthur Machen ou John Fante. Os únicos locais comerciais que libraron do saqueo foron as librarías; ou polo menos a parte da súa mercadoría que non trataba de futbolistas.