luns, 27 de abril de 2015

Esa descoñecida Entidade Superior

Foto: Paul Brennan

Na década pasada, a frase de moda de pais a fillos ou consello típico a un desempregado era “Ti que tés boa cabeza, como non preparas unhas oposicións?”. E falo dos anos da burbulla inmobiliaria a toda máquina, cando se supón que había contratos laborais pendurados das paradas do bus e o que non atopaba onde gañar un peso era un inadaptado sen remedio ou a versión galaica do Nota de El Gran Lebowski. Mesmo nos cursos do Servizo Galego de Colocación que impartían en sitios coma a sección formativa da Confederación de Empresarios de Lugo, o lema era “ti faino, que é moi útil porque dá puntos para opositar”. Hoxe as cousas non cambiaron moito, polo menos non por aquí. A insinuación da convocatoria de novas prazas do que sexa é un acontecemento que fai tremer o piso dos bares desde Fontiñas a Paradai.
A min nunca me seduciu a idea, malia a necesidade, e dubido que fora capaz de levar adiante algo así. Para todo é raro un, tamén, porque a inclinación cara o funcionarial está por tódolos sitios. No seu momento, o “non nos representan” foi respondido desde algúns medios co argumento de que os políticos dos partidos máis visibles si que representaban á sociedade, pois procedían dela. Argumento peregrino de moito nabo; un pouco coma dicir que Sito Miñanco representa ás Rías Baixas. En fin. Mais o caso é que igual o anterior non é tan disparatado. Hoxe case todo o mundo de clase media e baixa desexa ser funcionario. E a actitude máis común nese colectivo a nada que o asunto a tratar sexa máis complexo ca indicar un enderezo é a de rexeitar calquera responsabilidade, atribuíndoa sempre a unha entidade superior inaccesible para o interesado e disque tamén para o seu intermediario co cidadán. Vin eu na Policía Local que unha funcionaria á que lle protestaban polas demoras nos prazos de tramitación da Tarxeta Cidadá (daquela facíase alí) mandaba riseira á xente falar co alcalde (!). 
A actitude dos políticos de partidos que exercen ou exerceron o poder é polo común semellante. Xamais teñen culpa dos seus actos e o problema sempre é de outros. No seu proceder, a acción resolutiva é substituída por un soliloquio tan oco coma conciliador,  que egar a existencia do mal é a clave, para someter por canseira. Parqueadoxalmente, unha vez que teñen aquilo que desexaban, polo que se ve son incapaces de exercelo, a certa semellanza deses funcionarios que foron postos aí e pagados por un Goberno pero que, á hora de tomar unha decisión, de súpeto resultan estar «incomunicados» con ese Goberno, coma náufragos abandonados polo capitán do barco nun illote cun cántaro de auga e eunha presa de galletas. O que en verdade falta por saber enunca eses políticos aclaran é cal é a Entidade Superior que constitúe o pretexto para a súa inacción.
Por iso, non sei vós, eu NON quero preparar oposicións. Never.

luns, 20 de abril de 2015

Queimade o traxe dos domingos

Foto: Lilla Frerichs

Un meu amigo comentoume un día, divertido, que cada vez que ía ver unha función teatral ó auditorio Gustavo Freire se vía rodeado de espectadores vestidos de gala. Este auditorio, para quen non o coñeza, vén sendo unha especie de nave industrial no fondo dunha grande focha cadrangular de cemento, no parque d'A Milagrosa, por tras da Biblioteca Municipal. As non moitas obras que aló se representan de cando en vez tampouco son o que se di o cúmulo da sofisticación; non sei se houbo unha ultimamente con Arturo Fernández no principal. 
Lembroume o caso un capítulo daquela serie televisiva ianqui dos anos 60, Green Acres, emitida na TVG baixo o título “Granxeiro último modelo”. O argumento xeral trataba dun avogado de Nova York que decidía cumprir o seu soño: ir vivir ó (e do) agro. Mercaba unha granxa escangallada nunha aldea dos Estados Unidos profundos e aló marchaba canda a súa dona, reticente ela a deixar as tendas de luxo en favor do típico almacén rural cos mesmos tres paisanos a xogar ás damas enriba dunha barrica. Seu home tiña tanta ilusión coma tan pouco costume no traballo agrícola: facía cousas coma estrar a corte de herba seca en pantalóns de traxe fino e chaleco de veludo. Así que un día os veciños, por rir del, deron en imitalo, e vestiron o traxe dos domingos para arranxar un valado ou mudarlle o aceite ó coche.
Ó meu amigo tenlle chiste a situación do teatro porque el adoita acudir en chándal, libre desa inquietude por amosar boa presencia nun Acto Social Importante. Comprendo e comparto tal actitude, agás o gusto pola roupa deportiva, iso si. Na cerimonia de entrega do último premio literario que levei aparecín cunha camisa de outlet de 9 euros e uns pantalóns de pana descoloridos e dados de si. A mesma indumentaria coa que fago a compra ou tomo o café nalgún dos meus currunchos estratéxicos.
Mais eu tirei do asunto outra conclusión: é moi común que algunhas persoas se vistan co traxe dos domingos cando van facer algo infrecuente na súa vida. 
Logo de que cada vez máis xente viaxe por simple razón de turismo e volva tal e como foi, sen ter aprendido nada, ou entenda que a Festa da Androlla xa conta coma “cultura” (palabra malsoante se se usa dese xeito rutineiramente pretensioso tan común) para librar de abrir un libro, se é que non decide directamente non facelo porque “non é quen de se concentrar”, converter o infrecuente no frecuente é algo ó que se lle debera dar cando menos unha xeira. E queimar o traxe dos domingos antes que feda.

martes, 14 de abril de 2015

O dereito a ser un entre 7.000 millóns de piollos



Ocorrencias así aínda aparecen nos telexornais, así que imaxino que conserva a humanidade certa cordura: Aconteceu nunha cidade estadounidense, creo; é o máis probable, sendo este país máis proclive a caralladas moralizantes ca outros anglófonos coma o Reino Unido ou Canadá, por exemplo. Nun local público con dúas entradas, colocaron sobre cada unha delas cadanseu cartel. Nun dicía “AVERAGE” (“normaliño”, “corrente”), e noutro “BEAUTIFUL” (“fermoso”). Tratábase o experimento de comprobar, de entre un número indeterminado de mulleres, cantas pasaban por baixo de cada cartel; supoñíase que o farían entendendo que o expresado nel as identificaba. O resultado foi que case todas escolleron AVERAGE: case todas se consideraban comúns, sen nada verdadeiramente excepcional. 
A conclusión tirada polo presentador do informativo, sobreentendo que a mesma dos responsables do experimento malia a ausencia de aclaración, era que ficaba daquel xeito demostrada a moi escasa autoestima do sexo feminino en xeral. 
Deulles por poñer a proba mulleres como puideran moi ben telo feito con persoas de raza oriental, coa síndrome de Down, bisexuais, esquizofrénicos, etcétera. 
Tal conclusión, de primeiras, semella ben intencionada, para se revelar perversa a pouco que un lle dea voltas. Implica a obriga dunha persoa de se sentir en paz e despreocupado por defecto, algo tal vez á altura dos deuses. Na era na que máis dun autor de libros de autoaxuda se pode permitir deixar o traballo que lle paga a factura da luz, é a felicidade ou é o psicólogo, sen máis disxuntiva. Se a desgraza te noquea, e pode facelo en calquera momento, ós trinta segundos xurdirá quen pretenda arrastrarte a terapia con aceno imperativo-afectuoso. Ou darche leccións de tai-chi. Ou (peor) apuntarte a unha flashmob. E non só a desgraza. Perante calquera contrariedade convencional, semella prohibido o abatemento e obrigado apoiarse para saír del en calquera cousa agás no licor café.
En troques, teño para min que o AVERAGE non vén mal: pon a un no seu sitio. A este paso, empezo a pensar que o dereito a certa autocompaixón, terapéutica en ocasións e doses baixas, debera figurar na Constitución. Mal se ve a paisaxe coa cabeza metida nas nubes. De cando en vez é precisa esa perspectiva: a dun piollo entre outros 7.000 millóns de piollos, como mínimo e mentres a NASA non teña probas para ampliar a cifra.

martes, 7 de abril de 2015

Vivir ó 3,5% de xuro

Foto: Lynn Greyling

Nunha novela inédita miña que gardo no caixón máis profundo (que hoxe sería un arquivo .rar con contrasinal), ambientada nun tempo futuro máis ou menos distante, menciónase de pasada unha mudanza na educación universitaria. O Goberno, disque para facilitar a inserción laboral dos alumnos de Humanidades, introduce nestas carreiras materias obrigatorias propias doutras técnicas coma Administración de Empresas. Malia ter prometido o contrario, ó cabo estas “intrusas” rematan por “colonizar” Filosofía ou Belas Artes, reducindo a minoría en canto a horas lectivas materias específicas destas. O mercado manda, amigo. É unha novela crúa, nada sutil a propósito, redactada (por esta razón) no ton máis axeitado para o caso: o xornalístico. Dubido que vaia publicarse algún día. Coido que a poderían acusar de case tódolos -ismos considerados negativos no mundo hoxe; as feministas da fe cega absoluta habían querer ofrendar a miña cabeza á súa deusa e a crítica máis elegante procuraría facer o que o seu manual suxire perante unha obra mediocre: ignorala. En realidade, só fala dun tema moi vello: os instintos primarios. Pero ese é outro conto.Punto. Onte lin nun artigo de María do Carme García Negro que a OCDE propón a inclusión de Finanzas, e non sei se doutras materias polo estilo, como troncal na Secundaria española. Xa vedes por que lembrei a miña noveliña. Leva escrita oito ou nove anos e deu no cravo; mágoa non ter ese tino coa lotería. A señora García Negro conxectura que a idea é unha sorte de vendaxe para unha ferida por aparecer: Ata agora, ninguén precisa entender de Finanzas para xestionar, por exemplo, as propias cotizacións ó fondo público de pensións; é algo que fai o Estado. En cambio, se tal fondo desaparecera en favor de entidades privadas, supoñendo así que o Estado se desentenda do porvir da persoa, por forza esa persoa si precisaría tales coñecementos para non verse nun apuro cando lle branquee o cabelo. Gustaría de pensar que esaxera.
A outra putada é xustamente a sutileza que tal suxestión, se se lle quere chamar así, implica. É unha miseria de vida estar a mirar un cadro de Laxeiro e que o asunto central no caletre sexan as contas acerca do capital final nunha operación de compra a crédito en tres anos ó 3,5 de xuro anual. O mundo da miña novela só era amigable cando xurdían a amizade e mailo amor. Se é que non son tamén fiscalizables.

mércores, 1 de abril de 2015

A proximidade insospeitada dos monstros pintados

artisticmetropol.es

Entre 1968 e fins dos 70, sobre todo, producíronse en España moitos filmes de baixo orzamento repletos de monstros clásicos (vampiros, lobishomes, momias...) ou non tanto e mulleres lixeiras de roupa sen chegar ó pornográfico. Eran coproducións europeas de guións trapalleiros, fotografadas en cores explosivas, nas que os actores se esforzaban en aparentar que sabían actuar; moitos só apareceran ata entón en anuncios televisivos ou posaran para revistas. Estes filmes proxectábanse en cines pequenos de butacas destripadas, aqueles con galiñeiros cheos de mozos a se meteren man ás escuras, e malia iso lograban o pequeno milagre da exportación a Francia, Alemaña ou Escandinavia. En orixe estaban pesimamente considerados. Recibían críticas sulfúricas (cando as recibían). Cualificábanos de subprodutos intranscendentes, alleos á realidade nacional. Interesaba a realidade.
Nunha entrevista recente, Ramón Caride, escritor en galego de ciencia-ficción e xénero negro, en particular do primeiro, dixo que, na literatura galega actual (a chamada “para adultos”, entendo), todo o que se afaste do realismo resulta minusvalorado. Nada novo; algo semellante dixera anos atrás con máis virulencia Xosé Miranda, tal vez o autor lucense de fantasía e aventuras máis coñecido. En ámbolos dous casos, a apreciación semella certeira. Onde está a fantasía aquí hoxe? Vexo algunha pequena editora, coma Urco, tirando traducións de Robert E. Howard e unha especie de Weird Tales de periodicidade incerta. Ten moito mérito, moito. Pero na parte máis visible, quitando algunha que outra entrega de literatura para nenos, non hai nada. Non existe. Algunha vez, o típico crítico literario que se leva ben con todos ten dito que aquí non ten público, que non interesa. Interesa a realidade, pois.
A realidade non é algo do que se deba fuxir por sistema. É o que temos, mesmo se non vivimos no presente. Mais é coma o viño: abusar del pode levarnos a facer cousas das que nos arrepentir á mañá seguinte.
O que me pregunto é como pode non interesar o que é o produto da ollada de quen sabe que, se se olla con atención, todo é interesante en maior ou menor grao. Iso por unha banda. E pola outra, como se pode crer que o que en literatura é realidade non é, falando as verdades, tamén fantasía.