O mal mal

Foto: Circe Denyer

Presenta Julia Navarro un libro sobre o mal e fala de Adolf Hitler ou Pol Pot. Aparenta crer o que di, mais cómpre ter presente que un autor supervendas vese forzado a ceibar máis dunha simpleza como estratexia de mercadotecnia. Cousas así dicíaas eu hai quince ou vinte anos, non por iso: por candidez. Aínda que o meu entusiasmo polas entrevistas de prensa non medrou e non me esforzo en resultar enxeñoso e menos aínda erudito (érache boa esa), entendín neste tempo que hai unha diferencia entre a maldade e a megalomanía ou a loucura, e que as dúas últimas non implican por norma a primeira. Establecer esa relación implicaría volver ó concepto inquisitorial: fogueira no sitio de tratamento.
Eu non vexo necesariamente maldade en individuos que levan ata o extremo unha convicción, por insensibles que sexan á dor e morte que poidan producir polo camiño. Coidan estar a facer o correcto, ó custo que sexa preciso, e diría que poñen por diante na súa orde de prioridades este obxectivo antes có seu proveito. Trátase desa puxanza emocional que gañaría unhas eleccións en época ruín; e xa sucedeu. Evidentemente, este comportamento merece os barrotes dunha cela para evitar estragos. Pero o que é maldade, vexo máis nun empresario que contrata en negro ou nun funcionario que denega un subsidio por preguiza de mover papeis.
O mal non está aí, penso. Se hai que procurar un símil actual, está nesas situacións nas que se lle fai a vida imposible a alguén ata que o fan ir dar á consulta dun psicólogo ou ó peitoril da ventá dun décimo. No comportamento dos acosadores non hai un interese material nin a busca da consecución dun logro que se coide grandioso ou finalmente beneficioso para aqueles ós que en principio se prexudica. Sinxelamente, se outra xente atopa o pracer en gastar preservativos ou en devorar bolsas de aperitivos industriais, eles atópano na destrución. O mal non require insensibilidade, senón todo o contrario.
Pero a Julia Navarro seguramente non lle é allea a efectividade de dicir que o mal é distante. A comodidade é un ben escaso e o engano é motor de progreso e noites de moito chunda chunda.